24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid in '24

Aan de vooravond van heel belangrijke verkiezingen in 2024 heeft het Netwerk tegen Armoede 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid opgesteld. De eisen en aanbevelingen kwamen tot stand in samenwerking met de 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Ze zijn gebaseerd op onze standpunten van de voorbije jaren, die we hebben verdiept via kennisopbouw in de verenigingen en gevoed vanuit de ervaringskennis van mensen in armoede. We gaan met de speerpunten in gesprek met lokale, Vlaamse en federale beleidsmakers.

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

Startdag 2023: Met een toekomstblik het nieuwe jaar in

Maar liefst 145 mensen uit 32 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, kwamen samen om het nieuwe jaar goed in te zetten op onze Startdag 24 januari. Dat we dit jaar 20 jaar zullen bestaan, lieten we niet onbesproken. De Startdag was de ideale manier om naar de toekomst en naar onszelf te kijken. Aan de hand van verschillende originele workshops kwamen we meer te weten over elkaars toekomstdromen. Daarnaast gingen we in gesprek over wat een vereniging betekent voor ons en hoe we de leefwereld van iemand in armoede zichtbaar kunnen maken op een creatieve manier. Het was een inspirerende dag die veel energie gaf om te blijven strijden tegen armoede. 

Vlaams minister Benjamin Dalle erkent 7 bijkomende verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen

Vlaanderen kent al sinds het armoededecreet in 2003 een structureel kader om de participatie van mensen in armoede aan het beleid te verzekeren. In 2009 werd hier uitvoering aan gegeven met onder meer de erkenning en subsidiëring van verenigingen waar armen het woord nemen. Sinds de laatste uitbreiding in 2013 werden er 52 van deze verenigingen erkend en gesubsidieerd. Dit voorjaar besliste de Vlaamse Regering om dit aantal op te trekken tot 58. Op 5/12/2022 maakte minister Dalle bij Doucheflux bekend welke 7 verenigingen vanaf 2023 een erkenning en bijhorende subsidiëring ontvangen: Compagnie & Co uit Lommel, Uit het Niets uit Vilvoorde, Kinderfonds De Tondeldoos uit Dendermonde, Doucheflux uit Anderlecht, Het Vonkje uit Beringen, Jong Gent in Actie uit Gent en VLOS uit Sint-Niklaas.

Standaardtest en inschrijvingsgeld verplichte inburgeraars in strijd met de grondwet

De aanpassingen die worden doorgevoerd aan het decreet volwassenenonderwijs zijn in strijd met drie fundamentele grondrechten. Dat stellen Ligo, Centra voor Basiseducatie, ACV, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en het Netwerk tegen Armoede. “De Vlaamse regering luistert niet naar ons, dus we kunnen niet anders dan naar het grondwettelijk hof trekken” Aldus Joke Drijkoningen, directeur van de federatie van Ligo, die Nederlands als tweede taal geven.

Rechten van mensen in armoede steeds meer onder druk

Het Netwerk tegen Armoede blikt jaarlijks terug op de opvallendste ontwikkelingen en trends in de verenigingen waar armen het woord nemen. 33 van de 57 verenigingen in Vlaanderen en Brussel namen deel aan de bevraging over 2021. Het was opnieuw een uitdagend jaar. Ook in 2021 bleven de hulpvragen pieken bij de verenigingen, en die waren al veel hoger in 2020. Voor 2021 zegt nog eens de helft van de respondenten meer hulpvragen te krijgen. De vragen gingen vooral over de coronacrisis, noodhulp, psychische hulpverlening, huisvesting, energie … Gelukkig konden de verenigingen hun deuren terug meer openen en werkten ze ook meer outreachend. Mensen in armoede maakten zich het meeste zorgen over hun huisvesting, energiefactuur, gebrek aan inkomen, eenzaamheid en bereikbaarheid van (online) diensten.

Zorg ook voor mensen in armoede voor een menswaardige uitvaart

Zanger Tom Helsen heeft een inzamelactie opgestart om een kennis te helpen met de kosten van de begrafenisfactuur van haar partner. Daarmee wou hij vermijden dat ze opnieuw in armoede zou belanden. Dit initiatief stelt aan de kaak dat mensen in armoede vaak geen of weinig geld hebben voor begrafeniskosten. Mensen in armoede verdienen ook een menswaardige uitvaart. Algemeen coördinator Heidi Degerickx reageerde in Het Journaal Laat op één op 15/11/2021.

Acties van armoedenetwerken op 17 oktober over heel het land vragen aandacht voor groeiende armoedeproblematiek

Op 17 oktober, de Werelddag van Verzet tegen Armoede, stellen de regionale netwerken
armoedebestrijding verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) het onrecht aan de kaak dat armoede nog steeds is Volgens de laatste armoedecijfers leven in België maar liefst bijna 2 miljoen mensen in armoede of lopen zij een zeer groot armoederisico (18.9% van de ganse bevolking). Dit cijfer houdt nog geen rekening met de impact van de coronacrisis en de overstromingen in juli. Deze crisissen hebben net mensen in armoede het hardst getroffen. De grootste oversterfte door het coronavirus was bij mensen in armoede. Werknemers in precaire jobs waren het minst goed beschermd door de sociale zekerheid, door de grote stijging van de uitgaven voor basisgoederen (voeding, elektriciteit, gas,…) raakten vooral zij in de problemen om hun facturen en huur te betalen. De overstromingen hebben vooral lelijk huisgehouden in de wijken waar mensen in armoede leven. Dit hoeft ons niet te verbazen. Zij wonen immers in goedkope huurhuizen die vaak in minder goede staat zijn en zich bevinden in de wijken die het minst goed gelegen zijn.

Luister ook naar oplossingen van mensen in armoede

Algemeen coördinator Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp pleiten in Apache voor meer maatschappelijke participatie van mensen in armoede aan de vooravond van de Werelddag tegen Armoede op 17 oktober. Ze pleiten ervoor dat mensen hun stem meer kunnen laten horen. Mensen in armoede kunnen zelf ook mee nadenken over oplossingen voor de problemen waarmee ze te maken hebben.

Teken samen met mensen in armoede de krijtlijnen uit. Maak ruimte voor échte participatie

De Werelddag van Verzet tegen Armoede vindt jaarlijks plaats op 17 oktober. Het is dé gelegenheid bij uitstek om wereldwijd de armoedeproblematiek onder de aandacht te brengen. Het Netwerk tegen Armoede koos dit jaar het ‘recht op maatschappelijke participatie’ als centraal thema. Mensen in armoede hebben vaak met uitsluiting te maken. Dat is tijdens de coronacrisis nog meer op scherp gesteld doordat afstandsonderwijs vaak niet lukte, door een krappe behuizing tijdens de lockdown, door hogere prijzen voor basisproducten ... Mensen in armoede willen gewoon mens kunnen zijn, ze willen graag ergens deel van uitmaken, zichzelf kunnen zijn en ontwikkelen … kortom deel uitmaken van de samenleving. Ze willen gezien en gehoord worden en de armoedecirkel doorbreken.
Het Netwerk tegen Armoede lanceerde de campagne rond 17/10 op maandag 11/10/2021.

Steeds moeilijker toegang tot leefloon: Armoedenetwerken stellen alternatief voor GPMI voor en lanceren campagnes 17/10

Voor het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding is het Geïndividualiseerd Project Maatschappelijke Integratie (GPMI) het ultieme voorbeeld van hoe het leefloon, het laatste financiële vangnet voor de meest kwetsbaren in onze samenleving, steeds meer voorwaardelijk wordt. Volgens de overheid moeten mensen die recht hebben op (en dus nood hebben aan!) een leefloon, ‘begeleid worden’. Maar het zwaartepunt ligt steeds meer op voorwaarden en controle in plaats van op begeleiding. Als gevolg daarvan neemt het risico tot non-take up of onderbescherming toe. Mensen in armoede ervaren de begeleiding niet meer als ondersteunend, maar als controlerend. Die ervaring blokkeert hun vooruitgang. Mensen kunnen via sancties zelfs uitgesloten worden van hun leefloon waardoor zij compleet zonder financiële middelen vallen.

In de aanloop van 17 oktober, Werelddag van Verzet tegen Armoede, roepen de netwerken armoedebestrijding verenigd in BAPN op voor een alternatief voor het GPMI, op maat van mensen in armoede, en lanceren zij hun publicatie “GPMI: te veel uitsluiting, te weinig begeleiding”.

Zwarte lijst voor sociale huurders lost niets op en werkt stigmatiserend

Minister van Wonen Diependaele pakte op 21/9/2021 uit met het voorstel voor een zwarte lijst van sociale huurders die door wangedrag of verwaarlozing van de woning uit huis gezet worden. Deze mensen zouden drie jaar lang uitgesloten worden van sociale huisvesting. Het Netwerk tegen Armoede reageerde op deze plannen en betreurt dat minister Diependaele zich vergist van prioriteit. Een kleine helft van de sociale huurwoningen kampt immers met zware kwaliteitsgebreken. Dat is een veel prangender probleem dan het gedrag van de huurders die in zo’n precaire woonsituatie vastzitten.

Schoolkeuze is pas echt vrij als iedereen een geïnformeerde keuze kan maken

'Deze zomer was al nat en koud. Vanaf schooljaar 2023-2024 lopen kwetsbare leerlingen nog meer risico in de kou te blijven staan', schrijven Netwerk tegen Armoede, Welzijnszorg vzw, LEVL, Samenlevingsopbouw en Ides Nicaise van HIVA.

Recordaantal mensen beroept zich op voedselhulp tijdens coronacrisis

De coronapandemie heeft gezorgd voor een recordaantal mensen in armoede die beroep ‎moeten doen op voedselhulp in België. Hoewel meer middelen voor voedselhulp zeer welkom zijn, "mag voedselhulp enkel gezien worden als tijdelijke oplossing", zegt Heidi Degerickx, algemeen coördinator bij Netwerk tegen Armoede in MO Magazine. "Voedselhulp is goed in tijden van nood, maar geen structurele oplossing in de strijd tegen armoede."

Netwerken armoedebestrijding dringen aan op snelle en humane oplossing voor hongerstakers en actievoerders

De regionale netwerken armoedebestrijding, verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN), strijden allen voor een samenleving waar armoede en sociale uitsluiting verleden tijd zijn. Wij streven naar een samenleving, gebaseerd op mensenrechten, waar iedereen minimaal een menswaardig leven kan leiden. Daarbij is het cruciaal naar ieders stem, ook naar die van de meest kwetsbaren, te luisteren. Ze blijven al te vaak onzichtbaar.

Open brief van de netwerken armoedebestrijding aan staatssecretaris Sammy Mahdi

BAPN roept federale regering op zo snel mogelijk werk te maken van ambitieus federaal plan armoedebestrijding

Anderhalf jaar na het begin van de coronacrisis en bijna een jaar na de vorming van de federale regering, is er nog steeds geen federale langetermijnstrategie voor armoedebestrijding. De volgende verkiezingen zijn gepland voor mei 2024. Dit betekent dat deze federale regering nog maar de helft van deze legislatuur de tijd heeft om een structureel armoedebeleid te voeren, op voorwaarde dat ze nu de nodige stappen voor de uitwerking ervan zet. De netwerken armoedebestrijding verenigd binnen BAPN dringen erop aan dat de federale regering een prioriteit maakt van een ambitieus en participatief plan armoedebestrijding dat vertrekt vanuit de noden en ervaringen van mensen in armoede zelf.

Gezichten van een onzeker bestaan

Bestaansonzekerheid is schadelijk. En de schade die het op lange termijn veroorzaakt, is vaak onomkeerbaar. Hoe meer men wordt geconfronteerd met een opeenstapeling van problemen, hoe meer die elkaar versterken en hoe minder het vermogen wordt om ze zelf te verhelpen. En hoe groter het effect op de gezondheid. De manieren waarop mensen in bestaansonzekerheid terechtkomen, zijn net zo divers als de groep die dit overkomt.
‘Gezichten van een onzeker bestaan’ tekent de verhalen op van 14 mensen die leefden in bestaansonzekerheid. En van hun zoektocht om daaraan te ontkomen.

Plaats kwetsbare ouderen niet opnieuw onder huisarrest

Meer dan veertig organisaties, waaronder het Netwerk tegen Armoede, de Belgische armoedenetwerken en de vakbonden van BPOST, verzetten zich tegen de controle op financieel kwetsbare ouderen die een inkomensgarantie ontvangen.

Platform Praktijktesten Nu reageert op discriminatie op Antwerpse huurmarkt

Op 8/12/2020 werden de resultaten bekendgemaakt van een academische praktijktest op de Antwerpse huurmarkt. Het onderzoek vond plaats tussen oktober 2019 en oktober 2020. In die periode werden 3.481 academische correspondentietesten, de geschreven variant van praktijktesten, uitgevoerd. De onderzoekers reageerden op bestaande huuradvertenties op Immoweb en Zimmo met telkens twee fictieve kandidaat-huurders: de testpersoon had een kenmerk waartegen gediscrimineerd kon worden, de controlepersoon niet.

Koningin Mathilde in online gesprek met kwetsbare jongeren en gezinnen

Op 20 november 2020, de Internationale Dag van de Rechten van het Kind, organiseerden UNICEF België en het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) een uitwisseling tussen Koningin Mathilde en kwetsbare jongeren en families van de armoedenetwerken in België. Het Netwerk tegen Armoede en het Brussels Platform Armoede gaven het platform aan een aantal kwetsbare jongeren en gezinnen om hun verhaal te doen.

Reactie op eenmalige coronatoeslag van 33,67 euro per kind voor kwetsbare gezinnen

De Vlaamse Regering heeft beslist om een eenmalige coronatoeslag van 33,67 euro per kind voor kwetsbare gezinnen toe te kennen. Het Netwerk is blij met de aandacht voor de de laagste inkomens en de automatische rechtentoekenning, maar herhaalt wel de vraag naar andere en meer structurele maatregelen.

“In uw kot blijven, maar dan binnenkort zonder kot” - Organisaties dringen aan op een verbod op uithuiszetting

De nieuwe lockdown maakt het zoeken naar een geschikte woning zo goed als onmogelijk. Huisbezichtigingen zijn verboden en het is onmogelijk om met mensen buiten het eigen gezin af te spreken. Met de winter voor de deur dreigen heel wat gezinnen op straat terecht te komen. Ondersteunende maatregelen voor kwetsbare huurders zijn dus noodzakelijk. Maar op dit moment blijven die uit en daar maken de ondertekenaars van dit statement zich grote zorgen over.

Open brief 'Hoe respecteer je de nachtklok als je dakloos bent?'

Het project #Ikbensolidair is een samenwerkingsverband tussen 11.11.11, Caritas, Amnesty International, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, ACV en vele andere organisaties, waaronder het Netwerk tegen Armoede. Samen komen ze op voor de rechten van migranten, mensen op de vlucht en mensen zonder wettig verblijf. Zij worden bijzonder hard getroffen door de coronacrisis. Met de winter voor de deur schreven ze de open brief 'Hoe respecteer je de nachtklok als je dakloos bent?'

Zo is het om te leven van een schamel pensioen

De laagste pensioenen optrekken ‘richting 1.500 euro’. Dat is de ambitie van de nieuwe regering. Wat het nieuwe pensioen voor hen zal betekenen, is nog niet duidelijk. Maar dat het moeilijk is om met hun huidig pensioen rond te komen, dat weten deze vijf getuigen zeker wel.

Zeven ambities voor de aanpak van armoede in Vlaanderen

Op 28/9/2020 maakte de Vlaamse Regering het beleid voor 2020-2021 bekend tijdens de Septemberverklaring. De regering stelde ook het relanceplan met zeven ambities voor Vlaanderen voor. Helaas ontbreken concrete acties om de toename van armoede door de coronacrisis tegen te gaan. “Een doorgedreven aanpak met structurele maatregelen die een reëel verschil maken voor mensen in armoede ontbreekt”, aldus waarnemend algemeen coördinator Nicolas Van Praet. Daarom formuleerde het Netwerk tegen Armoede op 5/10/2020 zeven ambities voor de aanpak van armoede in Vlaanderen tijdens de hoorzitting over de coronacrisis in het Vlaams Parlement.

Minstens 1 op 8 kinderen leeft nog steeds in armoede

Jaarlijks publiceert Kind en Gezin het rapport ‘Het kind in Vlaanderen’. De kansarmoede-index is de belangrijkste graadmeter voor de kinderarmoede in Vlaanderen, naast de EU-statistiek van inkomens en levensomstandigheden. De index blijft stabiel en bedraagt in 2019 14%. Dat betekent dat nog altijd minstens 1 op 8 kinderen in armoede leeft. “De cijfers tonen dat het nieuwe Groeipakket een kans mist in de armoedebestrijding, zoals wij en vele anderen hadden voorspeld. Met het Groeipakket had de Vlaamse Regering nochtans de kans de strijd tegen gezins- en kinderarmoede aan te gaan”, aldus David de Vaal, algemeen coördinator van het Netwerk tegen Armoede. “En de impact van de coronacrisis moet nog blijken.”

Impact van coronacrisis op mensen in armoede

De coronacrisis heeft een zware impact op de financiële situatie en welzijn van mensen in armoede. Van bij het begin van de crisis gaan wij actief op zoek naar ervaringen van mensen binnen onze verenigingen waar armen het woord nemen. Ook andere armoedeorganisaties doen dat. Die bundeling van signalen wordt systematisch opgevolgd en geactualiseerd.

Armoede-, vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties bundelen krachten en vragen interfederale taskforce voor mensen in kwetsbare positie

Nu zaterdag komen de partijvoorzitters bijeen om de huidige aanpak van de corona-crisis met de Federale regering te bespreken. Armoede-, vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties en vrijwilligersgroepen dringen erop aan dat alle partijen dit overleg op het hoogste niveau aangrijpen om een interfederale taskforce voor de ‘mensen in een kwetsbare positie’ op te richten. De organisaties, die over de nodige expertise, terreinkennis en netwerk beschikken, vragen hen hierbij te betrekken.

Dringend nood aan meer automatische toekenning van rechten

Televisiemaker Thomas Vanderveken bond de kat de bel aan. Hij is net vader geworden en verbaasde zich over de gigantische papierberg waar hij door moest om een geboortepremie en andere rechten aan te vragen. Terecht punt, en dat geldt nog meer voor mensen in armoede, die vaak nog veel moeilijker hun weg vinden in de administratieve doolhof waar ze in verzeilen. Van aanvraag van een leefloon tot toegang tot sociale huisvesting. Veel mensen lopen verloren of raken verstrikt in de vele administratieve drempels die opgeworpen worden.

Raad van State vernietigt verplicht gebruik van betalende software door advocaten

In december 2018 tekende het Netwerk tegen Armoede, samen met drie andere armoedeorganisaties verenigd in Belgisch Netwerk Armoedebestrijding, beroep aan tegen twee koninklijke besluiten die advocaten verplichtten om bij het elektronisch neerleggen van documenten bij de rechtbank gebruik te maken van betalende software in handen van een privébedrijf. Dit bedrijf rekende fikse kosten aan voor het neerleggen van documenten, ook in pro-deozaken. De Raad van State heeft die besluiten nu vernietigd, tot grote tevredenheid van het Netwerk tegen Armoede. Daarmee is het verhaal echter niet ten einde.