Het Vlaamse woonbeleid faalt en moet dringend omgegooid worden. Dat is de enig mogelijke conclusie na nieuwe recordcijfers over de wachtlijsten voor sociale woningen. Met 182.000 gezinnen is die nu een stuk langer dan dat er mensen effectief sociaal wonen. Minister Diependaele troost zich met de gedachte dat de stijging aan het dalen is. Voor het Vlaams Netwerk tegen Armoede moet de ambitie veel hoger liggen. Het is dringend nodig en ook mogelijk om een beleid te voeren dat de sociale én private huurmarkt toegankelijk maakt en de wachtlijsten korter maakt in plaats van langer. “We moeten de sociale huurmarkt groter maken en de private huurmarkt socialer”, pleit algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Het Laatste Nieuws en Trends publiceerden onze dringende oproep voor een beter Vlaams woonbeleid op 8/7/2022.

Jaarlijks worden er nu ongeveer 2.600 sociale woningen bijgebouwd. Aan dat tempo zal het nog decennia duren voor alleen nog maar de huidige wachtlijst weggewerkt is. Het trage bouwritme heeft verschillende oorzaken, maar de belangrijkste is de onwil bij heel wat gemeenten om ruimte te voorzien voor sociale woningen. Elke gemeente heeft een bindend sociaal objectief, een aantal sociale woningen dat er tegen 2023 moet bijkomen. We stellen vast dat veel gemeenten dat objectief niet halen en daar ook op geen enkele manier voor ter verantwoording worden geroepen. Tegelijk remt de minister ambitieuze gemeenten af, die er zeker ook zijn. Wie 15% sociale woningen op zijn grondgebied heeft, krijgt geen financiering meer. Onbegrijpelijk in een context waarbij 182.000 gezinnen vaak jarenlang wachten op een sociale woning.

“Daarom pleit het Netwerk tegen Armoede voor de (her)invoering van de sociale last, waarbij nieuwe privé-verkavelingen in heel Vlaanderen een minimum aantal sociale en/of budgethuurwoningen moeten voorzien”, aldus nog Heidi Degerickx. Die maatregel werd ooit ingevoerd, maar vernietigd door het Grondwettelijk Hof. Niet om inhoudelijke redenen, maar omdat men dit niet gemeld had bij de Europese Commissie. Niets belet dus de Vlaamse Regering om die sociale last opnieuw in te voeren met een degelijke juridische basis. Op die manier zal elke gemeente zijn verantwoordelijkheid moeten nemen in de strijd tegen de Vlaamse wooncrisis.

Na de hervorming in de sociale huisvesting zullen sociale verhuurkantoren en huisvestingsmaatschappijen samensmelten tot 1 woonmaatschappij per regio. Die zullen nog steeds kunnen inhuren op de private markt en woningen doorverhuren aan mensen met een laag inkomen. Dat model moet veel sterker gepromoot en ondersteund worden. Daarnaast willen wij ook private verhuurders meenemen in dit verhaal door hen (ook financieel) te ondersteunen en te begeleiden. In ruil moeten ze dan kwaliteitsvolle woningen betaalbaar verhuren aan de doelgroep van die 182.000 wachtenden, die nu vaak in zeer precaire omstandigheden moeten overleven op de private huurmarkt. De Vlaamse Regering heeft hier nu de eerste kleine stappen gezet, via extra middelen voor budgetwoningen en MijnVerbouwLening. Die maatregelen geven de juiste richting aan, maar missen nog ambitie en focus. In de hervormde MijnVerbouwPremie gaat bijvoorbeeld nog veel geld naar eigenaars met een hoog inkomen, terwijl die investeringen perfect kunnen doen zonder premies. Heroriënteer die middelen richting eigenaars met een laag inkomen en private huurmarkt. Daar kan de grootste vooruitgang geboekt worden, in de strijd voor beter en betaalbaar wonen, in de strijd tegen energiearmoede én in de strijd tegen klimaatverandering. “We maken van de strijd voor het recht op een betaalbare en kwaliteitsvolle woning ons centrale thema voor de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober”, besluit Heidi Degerickx.