De federale regering heeft op 6/2/2023 een beslissing genomen over de hervorming van de energiefactuur. De btw op gas en elektriciteit blijft permanent op 6 procent, het sociaal tarief is enkel voor personen met bepaalde uitkeringen of tegemoetkomingen, zoals een leefloon, een tegemoetkoming voor personen met een handicap of de inkomensgarantie voor ouderen. Over het algemeen zullen we de factuur met 20 euro zien stijgen. “Het Netwerk tegen Armoede is bezorgd over de vele gezinnen die nu al onder de armoedegrens leven en in de kou blijven staan”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Heidi Degerickx reageerde op 6/2 in De Wereld Vandaag op Radio 1 op de hervorming van de energiefactuur: "De hervorming is geen goed idee. De compensatie voor de btw-verlaging naar 6% wordt gehaald bij mensen die nu al tekort hebben. De meerderheid van deze mensen leeft op of onder de armoedegrens. Dat is onaanvaardbaar."

"Voor de mensen die nu beschermd werden door de uitbreiding van het sociaal tarief, voorspellen we een stijging van het aantal afbetalingsplannen en schulden om de energiefactuur te kunnen betalen. Het zou rechtvaardiger zijn dat de accijnshervorming het geld gaat halen bij mensen die het kunnen betalen, en niet bij de meest kwetsbaren."

Het Netwerk tegen Armoede pleit al vanaf het begin van de energiecrisis voor maatregelen die de meest kwetsbaren in onze samenleving ondersteunen, zoals mensen met een inkomen op of onder de armoedegrens. Iedereen moet minimaal menswaardig kunnen leven. Voor 12,7 % van de Belgische bevolking is een huis kunnen huren, verwarmen en het licht aansteken een grote uitdaging, ook los van de energiecrisis. Een algemene verlaging van de btw is een enorm dure en niet-effectieve maatregel, waar iedereen in de samenleving van geniet, ook de vele huishoudens die het absoluut niet nodig hebben.

“Het invoeren van beperkte accijnzen volstaat niet om de aderlating van een btw-verlaging voor iedereen te compenseren. Bijgevolg gaat de regering snijden in de ondersteuning van gezinnen in armoede en dus besparen bij zij die nu reeds niet of nauwelijks rondkomen”, aldus Heidi Degerickx, algemeen coördinator van het Netwerk tegen Armoede.

Het statuut van de verhoogde tegemoetkoming van de ziekenfondsen was een rechtvaardige en realistische grens om te bepalen of huishoudens recht hebben op het uitgebreide sociaal tarief. De facto omvat dit de 20% laagste inkomens van België terwijl de armoederisicogrens op 18,8 % ligt (AROPE, Statbel 2021). Door terug te keren naar het oude systeem van het sociaal energietarief, op basis van bepaalde statuten, wordt opnieuw een sterke onrechtvaardigheid ingevoerd. Mensen die beperkt werken of stappen terug naar werk zetten en nog een laag inkomen hebben, vallen uit de boot. De uitbreiding van het sociaal tarief zorgde ervoor dat heel wat gezinnen het hoofd net boven water konden houden. Niet enkel de kosten werden beperkt, het zorgde ook voor minder stress en meer mentale ruimte, wat net de stap naar de arbeidsmarkt verkleint.

“Het uitgebreid sociaal tarief maakte voor mij een groot verschil. Het zorgde ervoor dat ik nog rond kwam. Zo zat ik niet in constante stress of ik het einde van de maand zou halen. Ik had meer ruimte in mijn hoofd om ook aan andere dingen te denken.”

“We bepleiten al langer de noodzaak van een getrapt sociaal tarief dat tegemoetkomt aan de noden van gezinnen in armoedesituaties en zij die nu net buiten het uitgebreid sociaal energietarief vielen. Maar dat getrapt tarief moet dus gelden voor huishoudens die vandaag net geen recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming. Wat in de huidige hervorming een “getrapt systeem” wordt genoemd, is onaanvaardbaar. Het is niets meer dan besparen op de kap van gezinnen die vandaag al in zeer precaire omstandigheden leven”, aldus Degerickx.

De federale regering kiest hier voor de afbraak van de automatische toekenning van het sociaal energietarief, zelfs het volledig halveren ervan in het aantal rechthebbenden. Dit terwijl er geen enkel alternatief op tafel ligt. De hervorming zoals nu voorligt, is niets minder dan een besparing op huishoudens die zich reeds onder de armoedegrens bevinden. Een getrapt sociaal tarief is nodig voor zij die net boven de armoedegrens zitten, maar het nog steeds niet breed hebben. Die groep komt terecht in het vizier vanuit de idee van de preventie van armoede, maar deze beslissing draagt niets voor die groep bij. Het is niet duidelijk hoe de minister of de regering denkt dat deze hervorming diegenen zal helpen die de afgelopen maanden het hoofd nipt boven water konden houden. “De facto zeggen we tegen 1 miljoen huishoudens: trek uw plan, de hervorming komt er ooit wel.”