West-Vlaanderen telt momenteel 130 kansarme buurten over 29 gemeenten. Dat blijkt uit cijfers van de vijfde editie van de Kansarmoedeatlas die de Provincie West-Vlaanderen op maandag 11 december lanceert. Het onderzoek hiervoor gebeurde in 2023, gebaseerd op de toen meest recent beschikbare data van 2022. Op de lancering kwam algemeen coördinator van het Netwerk tegen Armoede Heidi Degerickx spreken.

Om tegemoet te komen aan de vragen vanuit de lokale besturen naar de spreiding van kansarmoede in de West-Vlaamse gemeenten, heeft de provincie West-Vlaanderen in 2010 een eerste keer de kansarmoedeatlas opgemaakt.
De kansarmoedeatlas wil een antwoord geven op 3 vragen:

• Welke zijn de kansarme buurten in West-Vlaanderen?
• Wat zijn de kenmerken van de inwoners in deze buurten?
• Hoe evolueren de buurten doorheen de tijd?

Aan de hand van 8 indicatoren die samengebracht werden in 4 dimensies (huishouden, herkomst, financiële kwetsbaarheid en gezondheid) werden de buurten in West-Vlaanderen met elkaar vergeleken. Voor elke dimensie werden de buurten met de hoogste scores weerhouden. Een kansarme buurt is een buurt waar er een cumulatie van kansarmoedeproblematieken voorkomt. Concreet betekent dit dat wanneer een buurt op 3 of 4 dimensies slecht scoort, de buurt als een kansarme buurt bestempeld wordt.

De kansarmoedeatlas wil geen classificatie van buurten of gemeenten maken. Een kansarme buurt betekent niet dat alle inwoners kansarm zijn of dat het er slecht wonen is. Het doel van de atlas is het lokale armoedebeleid te ondersteunen met objectieve data, zonder te willen stigmatiseren. "We willen vooral de concentratie van kansarmoede op buurtniveau duiden zodat interventies terechtkomen binnen buurten die dat het meest nodig hebben", zegt gedeputeerde Jean de Bethune.

De nieuwe analyse levert 130 kansarme buurten op, verspreid over 29 gemeenten in West-Vlaanderen. In 45% van de gemeenten in West-Vlaanderen komt minstens 1 kansarme buurt voor. Deze buurten huisvesten 16% van de West-Vlaamse huishoudens. Het gaat in totaal om 162.949 West-Vlamingen.

Naar geografische spreiding vallen de vele kansarme buurten in de kustgemeenten en de centrumsteden op. Elke kustgemeente, met uitzondering van De Haan, telt minstens 1 kansarme buurt. In totaal zijn er 53 kwetsbare buurten in de kustgemeenten (excl. Brugge). Ook de centrumsteden (Brugge, Kortrijk, Roeselare en Oostende) blijven veel kansarme buurten tellen. Ongeveer de helft (66 buurten) van de kansarme buurten is terug te vinden in deze 4 steden. Tot slot is het opvallend dat er, net als bij de vorige editie, ook in kleinere gemeenten buurten als kansarm gedetecteerd worden.

De gehanteerde methodiek levert telkens ongeveer hetzelfde aantal buurten op. De focus ligt immers op de meest kwetsbare buurten. In vergelijking met de vorige analyse (2019) is er enerzijds een verschuiving van het aantal buurten: er zijn 20 nieuwe kansarme buurten, 22 kansarme buurten uit de vorige analyse behoren niet meer tot de meest kwetsbare buurten in onze provincie. Dat betekent niet dat deze buurten geen kansarmoedeproblematiek meer kennen, maar andere buurten scoren nog slechter.

Anderzijds liggen de drempelwaarden (waarboven een buurt aantikt op kansarmoede) voor alle dimensies hoger dan bij de vorige analyse. Dit wijst op steeds stijgende percentages voor deze risico-indicatoren doorheen de tijd, of met andere woorden een verslechtering van de situatie.

De gedetecteerde buurten lijken niet noodzakelijk op elkaar. Zowel wat betreft het aantal problemen (3 of 4 drempeloverschrijdingen), als de diepte van de problematiek (wordt de drempelwaarde net overschreden of heeft de buurt één van de hoogste scores?), kunnen de buurten van elkaar verschillen. Om echt zicht te krijgen op de buurten is het wenselijk om naast de cijfermatige analyse ook enerzijds historische en maatschappelijke evoluties en anderzijds lokale beleidsbeslissingen voor ogen te houden die een invloed kunnen hebben op hoe de buurten eruit zien.

De kansarmoedeatlas is een belangrijk werkinstrument voor de lokale besturen en bovenlokale organisaties.

• De data die gebruikt worden zijn up-to-date en maken vergelijkingen over de tijd heen mogelijk.
• In de voorbije 10 jaar bleek de atlas voor vele lokale besturen een belangrijke houvast te zijn bij de bepaling en uitvoering van een lokaal armoedebeleid. Het biedt de mogelijkheid om doelgericht de meest kwetsbare buurten te kiezen en er acties voor op te zetten.