Bijna 500 mensen zakken vandaag af naar het Toekomstcongres voor het 20-jarig bestaan van het Netwerk tegen Armoede en de verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. In 2003 werden ze voor het eerst erkend om werk te maken van de participatie van mensen in armoede en zo het beleid mee vorm te geven. Ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp: “Wie kan beter drempels en problemen aangeven, maar evengoed oplossingen aanreiken, dan mensen in armoede zelf? We onderscheiden ons door de kennis van mensen in armoede centraal te stellen en in dialoog te gaan met het beleid en de samenleving. Vandaag was het programma daar dan ook helemaal van doordrongen.” Het congres geeft veel stof tot nadenken exact één jaar vóór de verkiezingen van 2024, en doet ook een warme oproep om de handen in elkaar te slaan voor de toekomst. “Na 20 jaar is de strijd tegen armoede nog niet lang gestreden. Het doet deugd dat zoveel mensen bereid zijn om er mee hun schouders onder te zetten.”

Bij de start van het congres pleit gastspreker dr. Lisbeth Verharen van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen om de ervaringskennis van mensen in armoede meer in het beleid te integreren. Ze maakt ook de vergelijking tussen Vlaanderen en Nederland. Daarmee geeft ze een voorzet voor het panelgesprek over 20 jaar beleidsparticipatie van mensen in armoede met een aantal mensen uit het veld. De panelleden blikken elk vanuit hun rol in de strijd tegen armoede terug. Er is al heel wat gerealiseerd is, tegelijk mag ‘participatie’ geen loos begrip zijn. Luisteren naar mensen is één ding, effectief iets doen met de aanbevelingen lijkt minder evident. Er wordt nog te vaak gedacht in de plaats van mensen. Mensen in armoede willen geen speciale behandeling, maar volwaardig deel uitmaken van de samenleving.

Professor Wim Van Lancker schotelt de deelnemers in het tweede deel een aantal recepten voor de toekomst voor. Hij heeft het onder meer over het belang van herverdeling. Daarmee zet de overheid de middelen en steun gericht in voor de mensen die het het meest nodig hebben. De experten uit het tweede panel geven nadien uitdagingen en aanbevelingen mee vanuit hun domein. Armoede moet aangepakt worden op verschillende levensdomeinen tegelijk en samenwerking is noodzakelijk. Armoede situeert zich vaak immers op meerdere vlakken die ook invloed hebben op elkaar. De rechten van mensen staan steeds meer onder druk en moeten gegarandeerd blijven op alle vlakken. Zo blijft het Netwerk tegen Armoede pleiten voor betaalbaar wonen voor iedereen, een minimuminkomen boven de armoedegrens, duurzame tewerkstelling, gelijke kansen en een maximumfactuur in het onderwijs, kansentarief en toeleiding in vrije tijd en cultuur …

Het hele programma staat volledig in het teken van dialoog tussen mensen met en zonder armoede-ervaring, waaraan iedereen volwaardig kan deelnemen. De hele namiddag verschijnen ze in tandem op het podium en gaan ze in interactie in de zaal. In de maanden voor het congres nam een twintigtal mensen deel aan een participatief traject. Ze brengen de inhoud en resultaten van het traject over naar het publiek via audiofragmenten, interactieve oefeningen en creatieve tussenkomsten op het podium en in de zaal. Het spoken word van Farida Zaouad, het lied ‘It could happen to you too’ van Tom Helsen en de liedjes van Onze Rijkdom brengen tussendoor ook rake boodschappen om de blik van de samenleving op armoede te verruimen en vooroordelen te ontkrachten. Een warme oproep voor meer solidariteit en verdraagzaamheid.

Aan het einde van het congres krijgen zowel Vlaams minister Benjamin Dalle als algemeen coördinator Heidi Degerickx de vraag hoe het nu verder moet in de toekomst. Vlaams minister Dalle: “Sinds mijn aantreden als minister van Armoedebestrijding, intussen al een jaar geleden, is luisteren naar de stem van mensen in armoede een speerpunt van mijn beleid. Ik ben blij dat het Netwerk tegen Armoede die stem al twintig jaar luid doet weerklinken. Ik reken erop om dat ook de volgende twee decennia te doen; om het beleid kritisch te bevragen en zelf ook oplossingen aan te reiken. Mijn beslissing om de middelen van verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen structureel te verhogen, hangt daar in grote mate mee samen.”

Algemeen coördinator Heidi Degerickx: “Vandaag staan we op exact één jaar vóór verkiezingen op alle beleidsniveaus in België. Het is het ideale moment om onze 24 speerpunten voor ‘24 voor te stellen. De maatschappelijke uitdagingen zijn enorm. We stellen vast dat nieuwe groepen mensen een groter risico lopen op armoede, zoals jongeren, alleenstaanden en eenoudergezinnen. Ze zullen op ons kunnen rekenen om hen een stem te geven en de nodige maatregelen te bepleiten. Het Netwerk tegen Armoede staat ook klaar om globale uitdagingen, zoals de klimaattransitie, aan te grijpen om net meer sociale rechtvaardigheid te realiseren. Dit alles met en vanuit de kennis van mensen in armoede.”