Drie mensen zonder papieren getuigden op 12/5/2025 in De Morgen. Het beeld bestaat dat mensen zonder papieren de uitzetting met eindeloze procedures vertragen. De drie getuigenissen tonen dat dit een stereotype is. 

Onderzoeker en docent Pascal Debruyne: “Vaak vinden ze de weg naar de sociale en juridische dienstverlening maar moeizaam. Zelf kennen ze de rechten en de procedures niet – die overigens ook zo complex zijn dat ik er zelfs mijn eigen studenten niet mee vertrouw. Ze lopen vervolgens vast in het systeem en leven enkel nog van dag tot dag.”

Victoria van de vereniging Filet Divers is blij dat ze dat nu eindelijk eens in een "chique krant" kwijt kan.
Ze kwam vijftien jaar geleden met een studentenvisum uit Centraal-Afrika naar hier, maar bleef toen het visum verliep. Omdat veel van haar familieleden in de politieke oppositie zitten, moet Victoria in haar herkomstland voor de autoriteiten vrezen. Al is dat in België dus niet veel anders: “Ik ben altijd bang dat ze om mijn papieren vragen, want die heb ik niet. Daarom voel ik mij niet op mijn gemak op drukke plekken en mijd ik het openbaar vervoer. Wanneer ik echt niet aan de tram ontkom, ben ik alert en zorg ik altijd voor een geldig kaartje.”

Victoria heeft haar leven hier intussen opgebouwd. Haar dochtertje van 5 is nog te jong om te begrijpen hoe het is om hier zonder papieren te verblijven: “Wel vraagt ze haar dochter) regelmatig of wij, net als haast al haar klasgenootjes, ook eens op vakantie gaan. Ooit zal ik het met haar moeten bespreken, want zonder papieren kan ze bijvoorbeeld niet op een schoolreis naar het buitenland. Ze is ook nog nooit naar een tandarts geweest, want daar stuitten we tot dusver steeds op administratieve problemen.”

"Toch is het meisje hier het beste af. In mijn herkomstland is het heel onrustig, en wie niet over de juiste connecties beschikt, vindt er nooit een goede baan. Daarom blijf ik bang dat we op een dag in een Belgisch detentiecentrum belanden en worden uitgezet.”

*Victoria is een schuilnaam

Volgens Hanne Beirens, professor aan het Europacollege in Brugge, heeft een rechtlijnige aanpak weinig nut. Het is zinvoller om mensen zonder papieren een perspectief te bieden. Bijvoorbeeld door met de familie in het thuisland te bemiddelen of zelfs voor financiële ondersteuning te zorgen. Vervolgens kunnen mensen bij terugkomst een eigen bedrijfje starten en staan ze niet met lege handen. Dat gebeurt, blijkt effectief, maar valt moeilijk te verkopen. Beirens: “Politici kloppen op tafel en zeggen: geen excuses, wie moet vertrekken, vertrekt. Maar zo werkt het niet. Als mensen koste wat het kost willen blijven, verandert zo’n vuist op tafel niets.”