14e Armoedebarometer

De 14de Armoedebarometer, die werd voorgesteld op 20/1/2022, zet armoede terug in de “spotlights”: over armoede mag men niet meer zwijgen. Armoede vraag degelijk beleid en effectieve uitwerking van het armoedebeleid. Armoede blijft in Vlaanderen hangen rond 10%. Ook op Belgisch niveau verandert er amper iets. De 14de Armoedebarometer toont aan dat de samenleving niet gul is, integendeel. Het “tekort hebben” is voor gezinnen in of nabij armoede een dagelijks verhaal. Er is een Vlaanderen/België waar het goed gaat, er is een Vlaanderen/België dat probeert te overleven. Over armoede mag niemand meer zwijgen. Decenniumdoelen vraagt degelijk en effectief beleid.

Investeren in sociale en private huurmarkt

Begin januari 2022 werd een aantal voorstellen gelanceerd om de wooncrisis in Vlaanderen op te lossen. Het Netwerk tegen Armoede vindt de voorstellen om verschillende redenen problematisch. Om de wooncrisis op te lossen, moet niet minder maar meer in sociale woningen geïnvesteerd worden. En het recht op wonen van sociale huurders beperken zal misschien de wachtlijsten op papier inkorten, maar in de realiteit geen enkel woonprobleem oplossen. De ‘werkbekwame huurder’ die terug naar de private markt wordt gestuurd, beschikt vaak niet over voldoende middelen om een degelijke woning op de private markt te huren. Veel mensen in een kwetsbare situatie zijn afhankelijk van tijdelijke, precaire jobs met een laag loon. De kans is groot dat veel huurders die terug naar de private markt moeten, toch terug in de problemen komen.

We willen de voorstellen aangrijpen als een kans om het debat te voeren over investeringen in sociale en private huurmarkt. Het Netwerk tegen Armoede is al langer vragende partij, samen met andere organisaties, voor meer en ambitieuzere investeringen in de private huurmarkt. We verzamelden een aantal aanbevelingen in de nota "Investeren in sociale en private huurmarkt"

Versterken van de solidariteit, een essentiële basis voor de samenleving

Op de Internationale Dag van de Solidariteit op 20/12/2021 heeft het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting zijn 11de tweejaarlijkse Verslag ‘Solidariteit en armoede’ voorgesteld. Het interfederaal Steunpunt organiseerde – midden in de COVID-19-crisis – gedurende anderhalf jaar een overleg rond het thema van solidariteit, met mensen in armoede en hun verenigingen en netwerken, terreinorganisaties, instellingen en wetenschappers.

Woonzaak on tour

Vanaf 13 t/m 17/12/2021 ging Woonzaak de boer op! Met een caravan bezocht Woonzaak on tour een aantal plaatsen doorheen Vlaanderen, om vervolgens op weg te gaan naar Straatsburg om de klacht tegen het Vlaamse woonbeleid neer te leggen. Ze zetten het vergrootglas op de Vlaamse woonproblematiek, en gebruikten de tocht om de verschillende aspecten ervan in beeld te brengen.

Verplichte gemeenschapsdienst is géén hefboom voor tewerkstelling

Het Vlaams Netwerk tegen Armoede is opgetogen met de ambitie van de Vlaamse Regering om de werkzaamheidsgraad op te trekken tot 80 procent. Werk is geen garantie om uit armoede te geraken, maar in de meeste gevallen is het een goede start: in België leeft minder dan 5 procent van de werkende mensen in armoede. Bovendien willen mensen in armoede niets liever dan het vinden van duurzaam, werkbaar werk. Er bestaan verschillende benaderingen om mensen naar werk toe te leiden. In het Vlaams regeerakkoord wordt de invoering van een verplichte gemeenschapsdienst aangekondigd. In een beleidsnota kaderen we waarom verplichte gemeenschapsdienst voor langdurig werkloze mensen geen duurzame toeleiding naar werk betekent. Velen zetten zich al actief in en willen graag werken. Verplichte gemeenschapsdienst is daarom een onrechtvaardige, stigmatiserende maatregel die niet tot het gewenste effect zal leiden.

Evaluatienota bij ontwerpdecreet individueel maatwerk

Op 9/12/2021 keurde de Commissie Werk en sociale economie van het Vlaams Parlement het ontwerpdecreet individueel maatwerk goed. De parlementsleden konden zich bij de bespreking baseren op beleidsnota’s van het Vlaams Netwerk tegen Armoede. Met onze armoedetoets op het ontwerpdecreet individueel maatwerk pleiten we ervoor dat het individueel maatwerk geen afromingseffect in de hand mag werken, waarbij de meest kwetsbare werknemers uit de boot vallen. Reguliere werkgevers beschikken vaak over onvoldoende kennis, handvaten en ruimte om de nodige integrale begeleiding te bieden aan werknemers in armoede.

Jaarboek Armoede 2021: 30 jaar beleidsparticipatie vanuit armoede-ervaring

Het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting bestaat dertig jaar, net als beleidsparticipatie van mensen in armoede. Vanuit de visie dat mensen in armoede het best zelf spreken over die beleidsparticipatie, ging het Vlaams Netwerk tegen Armoede in gesprek met negen ervaringsdeskundigen. We vroegen hen waarom zij zich actief engageren in de strijd tegen armoede, naar hun visie op participatie, wat de meerwaarde is van het delen van ervaringskennis, het spreken vanuit ervaringskennis en naar evoluties in de armoedebestrijding. Hun reflecties vormen de ruggengraat van deze bijdrage.

Het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2021 van Universiteit Antwerpen werd voorgesteld tijdens een online colloquium op 1/12/2021.

Effecten van het “actieplan re-integratie langdurig zieken” op mensen in armoede

De Vlaamse Regering wil tegen het einde van de legislatuur 2019-2024 80 % van de 20-64 jarigen aan het werk om zo de sociale zekerheid betaalbaar te houden. Om meer mensen aan het werk te krijgen, wordt er onder meer gekeken naar langdurig zieke mensen. Het afgelopen jaar trad een actieplan in werking met 15 acties voor de re-integratie van langdurig zieke mensen. Het Vlaams Netwerk tegen Armoede maakte een evaluatie van het actieplan en verzamelde de bijhorende aanbevelingen in een beleidsnota.

Inzetten op een armoedebewust HR-beleid loont

Werken wordt vaak beschouwd als dé manier om armoede tegen te gaan. De armoedecijfers maken echter snel duidelijk dat dat niet altijd het geval is. In 2020 leefden 4,2% van de werkende mensen in armoede. Daarenboven is er nog een groter aantal mensen dat werkt en maar net het hoofd boven water weet te houden. Werk is met andere woorden een belangrijke schakel in de weg uit de armoede, maar er is meer nodig. Naast de toegang tot duurzame jobs is een integrale benadering noodzakelijk die ook het welzijnsaspect in rekening neemt, zowel bij de toeleiding naar werk als op de werkvloer.

Tine Claes en Christine Castille schreven een artikel over het belang van een armoedebewust HR-beleid op de website van het Sterpunt Inclusief Ondernemen

Woonzaak in december naar Straatsburg tegen Vlaams woonbeleid

38 sociale organisaties stappen op 17 december onder de noemer Woonzaak naar het Europees Comité voor Sociale Rechten om de problemen in het Vlaamse woonbeleid aan te kaarten. Een juridische studie heeft aangetoond dat zo’n zaak kans maakt. Hugo Beersmans, woordvoerder van de Vlaamse Woonzaak, legt de vinger op de wonde in De Morgen van 4/10/2021 naar aanleiding van een webinar.

Werkbaar werk voor mensen in armoede

Werkbaar werk is momenteel een hot topic met veel dimensies. Het gaat over kwalitatief werk waarin je een goede werk-privé balans ervaart, werk dat motiveert, waar je geen last hebt van een te hoge werkdruk of emotionele belasting, werk dat plaatsvindt in voldoende veilige omstandigheden en waar je de nodige leermogelijkheden, autonomie en ondersteuning ervaart … Werkbaar werk zou doenbaar moeten zijn tot aan je pensioen. In dit beleidsdossier gaan we dieper in op wat werkbaar werk inhoudt voor mensen in armoede en formuleren we aanbevelingen voor beleidsmakers.

Naar een inclusieve arbeidsmarkt

Aan het einde van het schooljaar komen heel wat schoolverlaters op de arbeidsmarkt. De arbeidsmarkt in België geeft helaas niet voor iedereen dezelfde kansen en staat al jaren bekend voor de achterstelling van kwetsbare werknemers. De eerdere economische hoogconjunctuur tot 2020 heeft niet geleid tot een sterke verbetering. Bovendien heeft de coronacrisis die uitsluiting en achterstelling alleen maar vergroot. Daadkrachtig streven naar inclusie is de enige manier om structurele uitsluiting van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt aan te pakken, zo stellen LEVL, Handicap & Arbeid en het Netwerk tegen Armoede in de nota ‘Naar een inclusieve arbeidsmarkt’.

Zo ga je om met armoede op de werkvloer

Het aantal Belgen dat het risico loopt in armoede te belanden neemt jaarlijks toe. De kans dat een van je werknemers met armoede heeft af te rekenen is reëel. Er gepast mee omgaan, is moeilijk.
Vormingsmedewerker Heleen Dom en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp aan het woord op MT.be.

Programma Zeitgeist op Klara belicht beeldvorming en diversiteit

Hoe mediamakers hun boodschap brengen is nooit neutraal. Beeldvorming in de media bepaalt hoe mensen in de maatschappij worden behandeld en bekeken. Is communicatie een te weinig belichte kant van de identiteitsdebatten? Geertje De Ceuleneer trok op onderzoek in drie afleveringen in het programma Zeitgeist op Klara.

Hervorming sociale huur duwt mensen in handen van huisjesmelkers

Vanaf 2023 dreigen kwetsbare gezinnen veel moeilijker een sociale woning te vinden. Dat vrezen experten, terrein- en welzijnsorganisaties. “Als de Vlaamse regering haar koers niet bijstuurt, voorzie ik een ramp.”

Impact van zes maanden Globale Ontmoeting

Op 18/12/2020 werd de Globale Ontmoeting in Brugge opnieuw in het leven geroepen om tegemoet te komen aan de signalen en noden van dak- en thuislozen en mensen in kwetsbare situaties. Door de crisis was de samenleving nogmaals op slot, de perspectieven op versoepelingen waren mager gezaaid en er heerste uitzichtloosheid bij de doelgroep. De gevolgen voor de dak- en thuislozen en mensen in kwetsbare situaties in de Brugse binnenstad waren wederom groot. Door een sterke samenwerking tussen de Brugse welzijnsorganisaties en het middenveld werd de Globale Ontmoeting opnieuw op poten gezet in de lokalen van dienstencentrum Van Volden. Via dit concept hebben de initiatiefnemers een ‘warm & solidair’ antwoord willen bieden aan de noden van onze doelgroep.

Netwerk tegen Armoede evalueert Groeipakket

Voor het Netwerk tegen Armoede blijft het Groeipakket één van de belangrijkste hefbomen waarover de Vlaamse Regering beschikt om écht een verschil te maken 'in de portemonnee' van gezinnen met kinderen in armoede. Het Netwerk evalueerde het Groeipakket en hield het tegen het licht tijdens een hoorzitting in het Vlaams Parlement op 5/5/2021.

Intergenerationele overdracht van armoede

In het kader van de EU-SILC-enquête heeft Statbel, het Belgische statistiekbureau, de intergenerationele overdracht van armoede bestudeerd. De respondenten van 25 tot 59 jaar werd gevraagd naar hun levensomstandigheden toen zij ongeveer 14 jaar oud waren.

Hoorzitting over wetsvoorstel over de niet voor beslag vatbare goederen

Op 20/4/2021 vond in de Commissie Justitie van het federaal parlement een hoorzitting plaats over het wetsvoorstel tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de niet voor beslag vatbare goederen. De Belgische armoedenetwerken gaven er een inleidende uiteenzetting gevolgd door een gedachtewisseling met de parlementsleden.

Jaarrapport E-inclusie 2020 STA-AN

STA-AN vzw bundelde alle signalen en ervaringen rond e-inclusie van de 5 Antwerpse verenigingen waar armen het woord nemen uit het labo e-inclusie in een Jaarrapport. Interessante literatuur voor alle partners en beleidsmakers die bezig zijn met het verkleinen van de digitale kloof.

Signalenbundel 2.0 - Corona één jaar later

Van bij het begin van de coronacrisis verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Wat is de stand van zaken één jaar na de uitbraak van het virus? We vroegen het via de 58 verenigingen waar armen het woord nemen, Welzijnsschakels en ATD Vierde Wereld. De organisaties moesten noodgedwongen hun dagelijkse werking aanpassen. Ze gingen aan de slag met alternatieven om mensen in armoede te blijven bereiken en ondersteunen. De signalen en ervaringen zijn nu verzameld in de Signalenbundel 2.0.

Wat betekent vrijetijdsbeleving voor mensen in een kwetsbare situatie?

Wie moet rondkomen met een laag inkomen geeft veel minder geld uit aan vrijetijdsactiviteiten. Dat blijkt uit een onderzoek naar vrijetijdsbesteding in opdracht van de VRT. Vier op de tien mensen met een laag inkomen geeft aan dat activiteiten niet binnen hun budget passen. Die financiële stress en de harde keuzes die ze moeten maken, veroorzaken minder plezier in het leven. Ze hebben minder sociale contacten, kunnen niet meepraten en raken geïsoleerd.

Radio 1, Radio 2 en MNM lieten een aantal mensen in armoede aan het woord in de week van 15 maart 2021.

Jaarboek Armoede en sociale uitsluiting 2020

De 29ste editie van het Jaarboek onderzoekt wat digitalisering betekent voor armoede en armoedebestrijding. De samenleving digitaliseert in sneltempo en dat brengt heel wat kansen en uitdagingen mee op diverse levensdomeinen. We krijgen inzicht in de belangrijke rol van sociale ondersteuningsnetwerken voor digitale inclusie en in de digitalisering van het sociaal werk.

Impact van coronacrisis op mensen in armoede

De coronacrisis heeft een zware impact op de financiële situatie en welzijn van mensen in armoede. Van bij het begin van de crisis gaan wij actief op zoek naar ervaringen van mensen binnen onze verenigingen waar armen het woord nemen. Ook andere armoedeorganisaties doen dat. Die bundeling van signalen wordt systematisch opgevolgd en geactualiseerd.