Teken samen met mensen in armoede de krijtlijnen uit. Maak ruimte voor échte participatie

De Werelddag van Verzet tegen Armoede vindt jaarlijks plaats op 17 oktober. Het is dé gelegenheid bij uitstek om wereldwijd de armoedeproblematiek onder de aandacht te brengen. Het Netwerk tegen Armoede koos dit jaar het ‘recht op maatschappelijke participatie’ als centraal thema. Mensen in armoede hebben vaak met uitsluiting te maken. Dat is tijdens de coronacrisis nog meer op scherp gesteld doordat afstandsonderwijs vaak niet lukte, door een krappe behuizing tijdens de lockdown, door hogere prijzen voor basisproducten ... Mensen in armoede willen gewoon mens kunnen zijn, ze willen graag ergens deel van uitmaken, zichzelf kunnen zijn en ontwikkelen … kortom deel uitmaken van de samenleving. Ze willen gezien en gehoord worden en de armoedecirkel doorbreken.
Het Netwerk tegen Armoede lanceerde de campagne rond 17/10 op maandag 11/10/2021.

Succesvol klimaatbeleid kan niet zonder ambitieus sociaal beleid

De opwarming van de aarde is niet langer een ver-van-ons-bed-show, ook België deelt in de klappen. Kijk maar naar de overstromingen van half juli, die ook de sterke sociale ongelijkheid pijnlijk duidelijk maken. Duizenden gezinnen waar het water al aan de lippen stond, verloren hun woonst en heel hun hebben en houden en dreigen nu helemaal kopje-onder te gaan. Hoewel ze het minst verantwoordelijk zijn voor de klimaatopwarming, dragen ze wel de grootste gevolgen. Een succesvol klimaatbeleid kan niet zonder een ambitieus en adequaat sociaal beleid. De armoedenetwerken in België roepen de verschillende overheden op tot sociale rechtvaardigheid. Ze vragen om mensen in een kwetsbare positie te begeleiden en ondersteunen in de groene transitie én te investeren in kwalitatieve en energiezuinige (sociale) woningen.

Steeds moeilijker toegang tot leefloon: Armoedenetwerken stellen alternatief voor GPMI voor en lanceren campagnes 17/10

Voor het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding is het Geïndividualiseerd Project Maatschappelijke Integratie (GPMI) het ultieme voorbeeld van hoe het leefloon, het laatste financiële vangnet voor de meest kwetsbaren in onze samenleving, steeds meer voorwaardelijk wordt. Volgens de overheid moeten mensen die recht hebben op (en dus nood hebben aan!) een leefloon, ‘begeleid worden’. Maar het zwaartepunt ligt steeds meer op voorwaarden en controle in plaats van op begeleiding. Als gevolg daarvan neemt het risico tot non-take up of onderbescherming toe. Mensen in armoede ervaren de begeleiding niet meer als ondersteunend, maar als controlerend. Die ervaring blokkeert hun vooruitgang. Mensen kunnen via sancties zelfs uitgesloten worden van hun leefloon waardoor zij compleet zonder financiële middelen vallen.

In de aanloop van 17 oktober, Werelddag van Verzet tegen Armoede, roepen de netwerken armoedebestrijding verenigd in BAPN op voor een alternatief voor het GPMI, op maat van mensen in armoede, en lanceren zij hun publicatie “GPMI: te veel uitsluiting, te weinig begeleiding”.

Investeren in armoedebestrijding is investeren in welzijn én welvaart

In zijn Septemberverklaring sprak minister-president Jan Jambon over investeringen in welvaart om welzijn te bevorderen. Het Netwerk tegen Armoede mist de ambitie van de Vlaamse Regering om echt het verschil te maken op het vlak van armoedebestrijding en draait het graag om: investeer in welzijn en geef meteen ook een boost aan onze welvaart. Elke euro besteed aan mensen in armoede verhoogt hun koopkracht en draagt bij aan onze welvaart.

‘Lokale binding’ stuurt sociale huurmarkt verkeerde kant op

Het is geen goed idee om kandidaten voor een sociale woning af te wegen op basis van de duur van hun verblijf in de gemeente. Dat hebben een aantal organisaties, waaronder het Netwerk tegen Armoede, aan de kaak gesteld in een opiniestuk in De Standaard op 23/8/2021.

Trek eindelijk de laagste inkomens op tot boven de Europese armoedegrens

'Klimaatrampen, gezondheidscrisissen, digitalisering: mensen in armoede zijn het minst beschermd tegen deze externe schokken. Het is hoogdringend dat beleidsmakers de nodige preventieve maatregelen treffen, te beginnen met het optrekken van de laagste inkomens', schrijven de partners van het Belgian Minimum Income Network (BMIN).

Netwerken armoedebestrijding dringen aan op snelle en humane oplossing voor hongerstakers en actievoerders

De regionale netwerken armoedebestrijding, verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN), strijden allen voor een samenleving waar armoede en sociale uitsluiting verleden tijd zijn. Wij streven naar een samenleving, gebaseerd op mensenrechten, waar iedereen minimaal een menswaardig leven kan leiden. Daarbij is het cruciaal naar ieders stem, ook naar die van de meest kwetsbaren, te luisteren. Ze blijven al te vaak onzichtbaar.

Open brief van de netwerken armoedebestrijding aan staatssecretaris Sammy Mahdi

Signalenbundel 2.0 - Corona één jaar later

Van bij het begin van de coronacrisis verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Wat is de stand van zaken één jaar na de uitbraak van het virus? We vroegen het via de 58 verenigingen waar armen het woord nemen, Welzijnsschakels en ATD Vierde Wereld. De organisaties moesten noodgedwongen hun dagelijkse werking aanpassen. Ze gingen aan de slag met alternatieven om mensen in armoede te blijven bereiken en ondersteunen. De signalen en ervaringen zijn nu verzameld in de Signalenbundel 2.0.

Halve eeuw focus op eigendom verwerven, maakt blind voor mensen die dat niet kunnen

Het beleid van de voorbije halve eeuw heeft Vlamingen zoveel mogelijk aangemoedigd om zelf een eigendom te verwerven. Het had en heeft evenwel te weinig aandacht voor mensen die dat niet kunnen. Zij zijn op huren aangewezen, maar zowel op de private als de sociale markt vallen zij uit de boot. Dat stelt Hugo Beersmans van Woonzaak naar aanleiding van de "Pano"-reportage van 17/2/2021.

Open brief 'Hoe respecteer je de nachtklok als je dakloos bent?'

Het project #Ikbensolidair is een samenwerkingsverband tussen 11.11.11, Caritas, Amnesty International, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, ACV en vele andere organisaties, waaronder het Netwerk tegen Armoede. Samen komen ze op voor de rechten van migranten, mensen op de vlucht en mensen zonder wettig verblijf. Zij worden bijzonder hard getroffen door de coronacrisis. Met de winter voor de deur schreven ze de open brief 'Hoe respecteer je de nachtklok als je dakloos bent?'

Nieuw Vlaams Actieplan Armoedebestrijding gemiste kans voor effectieve en structurele aanpak van armoede

De Vlaamse Regering heeft op 25 september 2020 het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024 (VAPA) goedgekeurd. Het Netwerk tegen Armoede is tevreden dat er werk is gemaakt van een VAPA, ondanks de coronacrisis. In volle crisis mensen in armoede betrekken is geen evidente opgave maar doet geen afbreuk aan het belang van een participatief beleid. “Dit actieplan stelt  teleur: er is weinig te merken van structurele maatregelen die een reëel verschil kunnen maken”, aldus waarnemend algemeen coördinator Nicolas Van Praet. “Omgekeerd valt in tal van acties de nadruk op de individuele verantwoordelijkheid van mensen op. We willen nu al aangeven dat er méér zal nodig zijn voor een VAPA dat die naam waardig is.” 

Armoede-, vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties bundelen krachten en vragen interfederale taskforce voor mensen in kwetsbare positie

Nu zaterdag komen de partijvoorzitters bijeen om de huidige aanpak van de corona-crisis met de Federale regering te bespreken. Armoede-, vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties en vrijwilligersgroepen dringen erop aan dat alle partijen dit overleg op het hoogste niveau aangrijpen om een interfederale taskforce voor de ‘mensen in een kwetsbare positie’ op te richten. De organisaties, die over de nodige expertise, terreinkennis en netwerk beschikken, vragen hen hierbij te betrekken.

Brusselse en Vlaamse regering schorten uithuiszettingen op

Goed nieuws. Van bij het uitbreken van de coronacrisis en de strenge preventiemaatregelen hebben wij, samen met de andere armoedeorganisaties, gepleit voor een opschorting van uithuiszettingen. Het is onmogelijk om in je kot te blijven als je geen dak boven je hoofd hebt. De Brusselse regering volgde die aanbeveling snel op en nu is ook de Vlaamse regering gevolgd. Een belangrijke bescherming voor kwetsbare mensen die, zelfs zonder uithuiszettingen, hele zware weken tegemoet gaan.

Dringend nood aan meer automatische toekenning van rechten

Televisiemaker Thomas Vanderveken bond de kat de bel aan. Hij is net vader geworden en verbaasde zich over de gigantische papierberg waar hij door moest om een geboortepremie en andere rechten aan te vragen. Terecht punt, en dat geldt nog meer voor mensen in armoede, die vaak nog veel moeilijker hun weg vinden in de administratieve doolhof waar ze in verzeilen. Van aanvraag van een leefloon tot toegang tot sociale huisvesting. Veel mensen lopen verloren of raken verstrikt in de vele administratieve drempels die opgeworpen worden.

Woonzaak voor het recht op wonen van elke Vlaming

Naast inkomen wordt wonen steevast genoemd als grootste bekommernis voor mensen in armoede. Het is voor hen een van de thema’s waar ze zich het meest zorgen over maken. Voor het Netwerk tegen Armoede is het recht op wonen dus prioritair. Omdat de Vlaamse overheid nalaat om een volwaardig woonbeleid te voeren, start het Netwerk tegen Armoede samen met het Vlaams Huurdersplatform, Samenlevingsopbouw, Welzijnszorg en Feantsa de Woonzaak op.

Mensen in armoede: "Vlaamse regering kan werk maken van betere rechtentoekenning."

e Vlaamse regering heeft nog veel marge om rechten beter toe te kennen voor mensen in armoede. Dat laten ze zelf blijken in de jaarlijkse eindejaarsbevraging van het Netwerk tegen Armoede. De automatische toekenning van de schooltoeslag (participatietoeslag) door de vorige Vlaamse regering is alvast een stap vooruit. Maar ook in toekenning van sociale tarieven (energie, water) of sociale abonnementen (openbaar vervoer) kunnen nog belangrijke stappen vooruit gezet worden.

Klimaatbeleid kan niet zonder sociaal beleid

Klimaatbeleid zal sociaal zijn of zal niet zijn. Dat blijkt uit het 10de Tweejaarlijks Verslag van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting. Het verslag focuste deze keer op de sociale impact van het klimaatbeleid. Een terechte zorg, want terwijl mensen met een laag inkomen (vaak noodgedwongen) een kleine econlogische voetafdruk laten optekenen, dreigen ze wel de rekening te krijgen van een klimaatbeleid zonder sociale component. Denk maar aan de lage emissiezones of de koolstoftaks waar meer en meer over gesproken wordt. Mensen in armoede worden veel harder getroffen door dergelijke maatregelen, terwijl zij lang niet de grootste broeikasgasuitstoters zijn. Nochtans is een sociaal klimaatbeleid perfect mogelijk.

Wie nu geen werk maakt van armoedebestrijding, pleegt schuldig verzuim

De verkiezingsuitslag van 26 mei doet de alarmbellen afgaan. Dat zoveel mensen hun toevlucht zoeken tot extreemrechts heeft verschillende redenen. Dit is geen resultaat om vrolijk van te worden, wel een alarmsignaal om te kijken waarom mensen zich afkeren van de politiek, waarvan ze niet meer geloven dat die een oplossing kan bieden voor hun problemen.

Netwerk tegen Armoede op stage in het Vlaams Parlement

Op 5 en 13/12/2023 waren we met een aantal beleidscollega's te gast in het Vlaams Parlement om kennis te maken met een aantal parlementsleden en de werking van het parlement. We wisselden uit over thema's die een link hebben met armoede. Armoede manifesteert zich vaak op verschillende levensdomeinen tegelijk en komt nooit alleen. Daarom is het belangrijk om ook beleidsmakers op die verschillende domeinen inzicht te geven om armoede structureel aan te pakken. Het waren twee inspirerende dagen met een aantal interessante debatten, zoals over de digitalisering van het statiegeld of de basisbereikbaarheid van het openbaar vervoer van De Lijn. We legden er ook onze 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid voor uit ons memorandum voor de verkiezingen 2024.