Dossier ziekte en werk: Mensen in armoede aan het woord

Mensen die uit de arbeidsmarkt vallen door ziekte ervaren een verhoogd armoederisico. Er is een sterke relatie tussen gezondheid, werk en armoede: arm maakt ziek, ziek maakt arm. Ziek worden zorgt vaak voor het verlies van werk met een minder gunstige financiële situatie en een verhoogd armoederisico tot gevolg. In het dossier over ziekte en werk In dit dossier staat de stem van ervaringsdeskundigen centraal. Het gaat om mensen die met een langdurige ziekte op en/of onder de armoedegrens leven. Zij formuleerden zes aanbevelingen om de terugkeer naar duurzaam werk mogelijk te maken.

Mensen in armoede tellen ook!

Elke dag rekenen. Huur, eten, medicatie… dat tikt aan. Mensen in armoede moeten constant tellen. Leven in armoede is vaak een kwestie van óverleven. “Armoede begint bij een tekort aan geld. Wij pleiten voor een inkomen boven de armoedegrens voor iedereen. Dat is dé voorwaarde voor een menswaardig leven”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede. Met de campagne ‘Mensen in armoede tellen ook!’ roept het Netwerk tegen Armoede op voor een menswaardig inkomen voor iedereen. Want elke mens telt mee in de samenleving. De campagne rond het recht op een menswaardig inkomen boven de armoedegrens is gestart op 17/9/2025 naar aanleiding van de Werelddag van Verzet tegen Armoede op 17 oktober. Er staan heel wat acties op het programma de komende maand.

Brugfiguren aan schoolpoort op 1/9 voor gelijke kansen voor élk kind

Bij een aantal scholen stond het bekende gezicht van de brugfiguren maandag 1/9/2025 toch terug aan de schoolpoort, onder andere in Aalst, Leuven, Geel en Eeklo. Brugfiguren ondersteunen ouders en scholen in een goede samenwerking en communicatie, helpen scholen in hun beleid rond schoolkosten of betrokkenheid van ouders en nemen de signalen van ouders en scholen mee naar het lokale en Vlaamse beleid om structurele oplossingen te zoeken. De Vlaamse Regering zal de projectsubsidies voor brugfiguren helaas niet verlengen. Maar liefst 138 gemeenten kregen een projectsubsidie dankzij het Plan Samenleven. Een aantal media ging een kijkje nemen aan de schoolpoort.

Impact van de beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd

Zowel het Vlaamse als federale regeerakkoord bevat beleidsmaatregelen die een impact zullen hebben op de Vlaamse arbeidsmarkt, zoals de geplande beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, het beperken van de loopbaancheques of de samenlevingsjobs. Het Netwerk tegen Armoede mocht in de hoorzitting van het Vlaams Parlement de gevolgen van deze maatregelen duiden én advies geven op 19/6/2025. Ervaringsdeskundige Christophe Teirlinck en beleidsmedewerker Sanne Coremans namen het woord in de Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie.

Minder mensen in schulden, maar nog steeds veel huishoudens met problematische schulden

Volgens het rapport Gezinnen in schuld- en budgethulpverlening (2024) van SAM vzw is het aantal gezinnen in schuldbemiddeling in 5 jaar tijd met bijna 14% gedaald. Maar helaas zijn er nog steeds veel huishoudens met problematische schulden, vooral overlevingsschulden. Ervaringsdeskundige Christophe Teirlinck zat 5 jaar in collectieve schuldenregeling via een advocaat. Hij vertelde zijn verhaal in De Morgen van 16/6/2025. Hij gaf meteen ook een aantal aanbevelingen over hoe de schuldhulpverlening beter kan.

Leo komt aan in Oostende na wandeltocht van 5.000 km door België

Leo Vercauteren (71) is op zondag 15 juni aangekomen in Oostende na een wandeltocht van zo'n 5.000 km dwars door België. Hij trok door alle steden en gemeenten van ons land om de strijd tegen armoede onder de aandacht te brengen. Hij is officieel gestart in Tienen op 13/6/2024. Leo doorkruiste het oosten van ons land tot aan de winterstop in het najaar van 2024. Op 22/2/2025 heeft hij zijn tocht hernomen richting kust. Zijn laatste etappe van Nieuwpoort naar Oostende legde hij op 15/6 samen met vrienden en familie af. Ook andere wandelaars konden vanuit Nieuwpoort of onderweg aansluiten! Met de tocht heeft Leo in totaal een goeie 6.500 euro opgehaald voor het Netwerk tegen Armoede, de lokale armoedeverenigingen in Vlaanderen en Brussel en het Réseau Wallon de Lutte contre la Pauvreté. Onderweg hield Leo regelmatig halt bij lokale verenigingen.

Tafelgesprek in Bar Goens op VTM over sociaal wonen

Ervaringsdeskundige en brugfiguur Lisa Van de Velde van STA-AN vzw en algemeen coördinator Heidi Degerickx en namen op 27/5/2025 deel aan een tafelgesprek in Bar Goens over de 200.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning, samen met Vlaams minister Melissa Depraetere.

Structureel overleg met Vlaams minister Caroline Gennez (26/5/2025)

Op 26/5/2025 waren we te gast bij Vlaams minister Caroline Gennez voor een constructief en inspirerend overleg over structurele armoedebestrijding. Op de agenda van het Verticaal Armoedeoverleg (VPAO) onder meer het Groeipakket, Jeugdhulp , een menswaardig inkomen door de REMI-tool, het voorkomen van schulden en schuldhulpverlening bij OCMW en CAW, en de nood aan toegankelijke en bereikbare dienstverlening.
We brachten er samen met onze verenigingen T' ANtWOORD, Centrum Kauwenberg, ATD Vierde Wereld en de Beweging voor Mensen met een Laag Inkomen en Kinderen Oostende (BMLIKO) een aantal ervaringen en aanbevelingen aan de minister en haar medewerkers.

Zij wonen al jaren in België, maar zonder papieren

Drie mensen zonder papieren getuigden op 12/5/2025 in De Morgen: "Voor een werkdag van twaalf uur kreeg ik niks betaald." Het beeld bestaat dat mensen zonder papieren de uitzetting met eindeloze procedures vertragen. De drie getuigenissen tonen dat dit een stereotype is. 

Hoe flexibel is de arbeidsmarkt voor alleenstaande ouders?

Voor alleenstaande ouders is de combinatie werk-privé niet altijd evident, zeker niet als je geen groot netwerk hebt. Hoe flexibel is de werkvloer om er rekening mee te houden? Alleenstaande moeder Bianca van onze vereniging De Zuidpoort vzw getuigt in De Morgen van 25/4/2025 over haar ervaringen. Algemeen coördinator Heidi Degerickx geeft een aantal aanbevelingen die kunnen helpen om de combinatie werk-privé beter in balans te krijgen.

(foto: Aurélie Geurts)

Armoedecijfers gaan goede richting uit, maar nog altijd 1 op 10 Belgen leeft in armoede

Volgens het rapport van Statbel gaan de armoedecijfers de goede richting uit. Beleidsmaatregelen, zoals de indexering van uitkeringen, hebben een reële impact op het stabiliseren van de cijfers. Maar de statistieken tonen slechts een deel van de realiteit. De cijfers zeggen niets over mensen die moeilijk rondkomen nadat ze alle kosten hebben betaald, de toename van dakloosheid, een publiek dat buiten de statistieken valt. Ook zien we dat mensen die het moeilijkst hebben steeds verder in de problemen raken, en dat zijn nog met moeite aansluiting bij de samenleving vinden. Daarnaast dreigt de stabilisering van de armoedecijfers echter tenietgedaan te worden door de toekomstige plannen voor de beperking van de werkloosheid in de tijd, bevriezing van de indexering van de uitkeringen, herberekening van de pensioenen, enz. Achter de cijfers zitten ook vele verhalen van mensen die het moeilijk hebben, zoals Kees van De Springplank in Sint-Niklaas en Yassin van Betonne Jeugd in de media laten blijken.

Dossier Werkloosheid: Werkzoekenden in armoede aan het woord

Het versterkte activeringsbeleid naar werk in Vlaanderen en de hervorming van werkloosheidsuitkeringen op de federale onderhandelingstafel geven aanleiding tot maatschappelijke en politieke debatten over werk en werkloosheid. De stem van mensen in armoede op zoek naar werk ontbreekt vaak in de debatten en de verschillende maatregelen. In samenwerking met verschillende lokale armoedeverenigingen brengt het Netwerk tegen Armoede advies over de zoektocht naar werk vanuit de ervaringsdeskundigheid van mensen in armoede. Werk kan een hefboom zijn uit armoede, maar dat is niet automatisch het geval. Werken betekent niet voor iedereen een duurzame job met goede verloning. Vanuit de verschillende drempels die mensen in armoede ervaren, formuleren ze 4 centrale aanbevelingen om van werk een hefboom uit armoede te maken.

Een aantal mensen die getroffen zijn door de beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, deed hun verhaal in de media.

Over leven in armoede - Twintig jaar strijd in tien verhalen

Op 21/1/2025 heeft het Netwerk tegen Armoede het boek ‘Over leven in armoede - Twintig jaar strijd tegen armoede in tien verhalen' voorgesteld aan een 150-tal aanwezigen uit verenigingen, partners en pers. Het boek reflecteert over twee decennia armoedebestrijding aan de hand van de tien persoonlijke verhalen van Cindy, Daniël, Mary, Maxim, Bianca, Yassin, Leen, Rafaël, Anita en Christophe. Ze geven een gezicht en stem aan de 22 à 25.000 mensen die het Netwerk tegen Armoede en de lokale verenigingen bereiken. De verhalen zijn een spiegel van het verleden én een uitnodiging voor de toekomst. Vier van de tien geïnterviewden gaven inzicht in hun eigen en de gezamenlijke strijd tegen armoede tijdens een panelgesprek met interviewer Stefanie Van den Broeck. Nadien staken ze hun engagement voor de volgende tien jaar in een tijdscapsule en nodigden de aanwezigen uit hetzelfde te doen. Het evenement sloot af met een expo met krachtige portretten van fotograaf Aurélie Geurts.

Millenniumconferentie 'Arm maakt ziek, ziek maakt arm'

Op 14/1/2025 organiseerde De Geneeskundige Kring van Aalst met de steun van AZORG haar 13de Millenniumconferentie met als centraal thema: 'Arm maakt ziek, ziek maakt arm'. Algemeen coördinator Heidi Degerickx en collega Christophe Teirlinck van het Netwerk tegen Armoede gaven er inzicht in de drempels en hefbomen in de gezondheidszorg voor mensen in armoede. Ze gingen er ook in debat met Noël Slangen en Peter Adriaenssens o.l.v. Phara de Aguirre. Onze vereniging Mensen voor Mensen in Aalst werkt mee aan de videogetuigenissen voor de conferentie.

Naar een volwaardige arbeidsdeelname van vrouwen met een migratieachtergrond

De werkzaamheidsgraad van vrouwen die buiten de EU geboren zijn, behoort tot de allerlaagste van Europa. De Vlaamse Regering ziet in o.a. vrouwen met een migratieachtergrond, zowel werkzoekend als niet-beroepsactief, een potentiële arbeidsreserve. LEVL, Furia, Netwerk tegen Armoede, ella vzw en Femma lieten deze vrouwen zelf aan het woord en brengen enkele hefbomen voor een volwaardige arbeidsdeelname in kaart.

Wat kan de lokale politiek aan armoede doen?

De lokale verkiezingen van 13 oktober 2024 zijn belangrijk, zeker ook voor mensen die leven in armoede. Sociaal.Net ging op pad en hoorde vier ervaringsdeskundigen. Houdt de politiek hen bezig? Gaan ze stemmen? En wat kan hun nieuwe lokale bestuur doen aan armoede? “Als we niet gaan stemmen, wie luistert er dan naar ons?”

Niet alle leerlingen gelijk aan de start op 2/9

Bij het begin van het nieuwe schooljaar komt helaas niet iedereen gelijk aan de start. Ouders uit een kwetsbaar gezin moeten vaak heel wat drempels overwinnen om hun kinderen volwaardig les te laten volgen. De huidige tendens dat armoede je eigen schuld is, versterkt de ongelijkheid in het onderwijs. Dat blijkt ook uit het voorstel dat op de onderhandelingstafel ligt om de schooltoeslag of sociale toeslag in het Groeipakket af te pakken. Dat gaat volledig voorbij aan de realiteit en dreigt gezinnen nog verder in de put te duwen. Intussen zijn heel wat laptops aan vervanging toe en krijgen ouders de dure rekening gepresenteerd. Gratis schoolmaaltijden zijn geen wonderoplossing voor gezinsarmoede. Algemeen coördinator Heidi Degerickx: “Het nieuwe schooljaar zorgt voor heel wat stress bij ouders in kwetsbare gezinnen, vaak alleenstaande ouders. We roepen de nieuwe Vlaamse Regering op om een kostenbewust schoolbeleid te voeren, een maximumfactuur in het secundair in te voeren en de sociale toeslag en schooltoeslag in het Groeipakket te beschermen.”

Voor duizenden Vlamingen is vakantie niet vanzelfsprekend

Voor duizenden Vlamingen is vakantie niet vanzelfsprekend. 1 op 8 Vlamingen kan zich geen vakantie veroorloven. Dankzij het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie kunnen ze er even tussenuit knijpen en ontsnappen aan de dagelijkse stress. Het magazine Apache publiceerde op 19/7/2024 een interview met Myriam, vrijwilliger van het Rap op Stap-kantoor bij onze vereniging Ontmoetingshuis De Moazoart in Lokeren. Algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede legt uit waarom het werk van Iedereen Verdient Vakantie enorm belangrijk is, maar ook dat de tussenkomst van de organisatie lang niet toereikend voor iedereen.

Sterk Vrouwenwerk: richting een duurzame job voor vrouwen in armoede

Op 3/7/2024 hebben het Netwerk tegen Armoede en de progressieve vrouwenbeweging ZIJkant een toolkit en een podcast van Sterk Vrouwenwerk voorgesteld. Daarin formuleren ze aanbevelingen voor beleidsmakers, werkgevers en trajectbegeleiders om vrouwen in armoede aan een duurzame job te helpen. Met het project Sterk Vrouwenwerk begeleidden beide organisaties gedurende anderhalf jaar twee groepen vrouwen uit Antwerpen en Gent in het vinden én houden van een job bij Colruyt Group. Tijdens dit traject brachten ze drempels in kaart en zochten samen met het retailbedrijf naar oplossingen.

Leo stapt Te voet dwars door België in strijd tegen armoede

Op 13/6/2024 is Leo Vercauteren (70) vertrokken voor een wandeltocht dwars door België ten voordele van de strijd tegen armoede. Hij heeft zo'n 4.600 km voor de boeg door 581 steden en gemeenten van ons land. Plaats van vertrek was de armoedevereniging Erm 'n Erm in Tienen. Met zijn tocht wil hij mensen oproepen om organisaties te steunen die pleiten voor structurele oplossingen om armoede aan te pakken. Voor Vlaanderen en Brussel zijn dat het Netwerk tegen Armoede en de 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Voor Wallonië is dat Réseau Wallon de Lutte contre la Pauvreté. Wat een mooi gebaar van verbinding en solidariteit!

Hoe het recht op wonen in Vlaanderen werd uitgehold

Kwetsbare huurders geraken steeds moeilijker aan een sociale woning. Ze krijgen het ook steeds moeilijker om die woning te houden. Bevoegd Vlaams minister Matthias Diependaele heeft gekozen voor een harde aanpak, in woord en daad. Maar daarmee neemt de woonnood niet af en geraakt de wooncrisis in Vlaanderen niet opgelost. Het magazine Apache publiceerde op 7/6/2024 een onderzoek naar 10 jaar woonbeleid in Vlaanderen en vulde het aan met interviews met sociale huurders.

Gratis schoolmaaltijden zijn onvoldoende hefboom in strijd tegen armoede

Onderwijs kan een belangrijke hefboom zijn om de armoedecirkel te doorbreken. Schoolteams kunnen namelijk echt het verschil maken voor gezinnen in armoede. Leerkrachten en schooladministraties vangen enorm veel signalen op, bijvoorbeeld onbetaalde schoolfacturen, steeds dezelfde leerlingen die niet mee op uitstap gaan of zonder boeken in de klas zitten en huiswerk dat niet gemaakt wordt. Een van de vele signalen die schoolteams opvangen zijn ongezonde lunchboxen op school. Het Netwerk tegen Armoede is van oordeel dat het belangrijk is na te gaan wat er achter de signalen zit. Er gaat namelijk al heel veel aan vooraf vooraleer een ouder de schoolrekening niet betaalt of zijn/haar kind met ongezonde voeding naar school laat gaan. De mogelijkheid tot maaltijden op school biedt een belangrijke kans binnen het algemeen welzijnsbeleid. De positieve effecten voor gezinnen mogen niet onderschat worden, maar de randvoorwaarden ook niet. Maaltijden op school mogen echter niet herleid worden tot armoedebeleid. Daarvoor zijn er structurele maatregelen nodig die gezinnen in staat stellen de armoedecirkel te doorbreken. De 24 speerpunten uit ons memorandum bieden hiertoe een goede start.

Betonne Jeugd wint Prijs Armoede Uitsluiten 2024

Betonne Jeugd heeft op 30/5/2024 de Prijs Armoede Uitsluiten 2024 van Welzijnszorg in de wacht gesleept. De vereniging werkt met jongeren in dak- en thuisloosheid en begeleidt hen in de zoektocht naar een woning. De prijs werd dit jaar voorbehouden voor een organisatie die werkt rond dak- en thuisloosheid en zich inzet voor het recht op wonen voor iedereen. VRT NWS maakte een reportage over Betonne Jeugd.

Laagste inkomens verloren voorbije jaar bijna 7 procent aan koopkracht

De laagste inkomens hebben het voorbije jaar bijna 7 procent aan koopkracht verloren. Voor wie het financieel niet breed heeft, voelt het hard dat 100 euro nu nog maar 93 euro waard is. Twee mensen uit onze verenigingen getuigden in De Standaard van 17/5/2024 over hoe hun koopkracht is gedaald.

Lancering campagne Onderwijs is geen luxe, het is een basisrecht!

“Onderwijs is geen luxe, het is een basisrecht!” Dat is de centrale boodschap van de campagne van het Netwerk tegen Armoede en de 61 lokale verenigingen voor de Vlaamse verkiezingen van 9 juni. Onderwijs kan een hefboom uit armoede zijn, maar is dat momenteel niet. Voor 1 op 8 kinderen in Vlaanderen die opgroeien in armoede, biedt ons onderwijs niet de kans tot maximale zelfontplooiing.

Dossier: welkom in Digitopia?

Het Brussels Platform Armoede en de 8 Brusselse verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen werkten 2 jaar lang rond digitale uitsluiting. De wereld waarin we leven wordt immers steeds meer digitaal. Digitalisering biedt mogelijkheden, maar schept ook een reeks nieuwe ongelijkheden die vaak disproportioneel gevoeld worden door mensen die al in armoede leven.
Daarom verzamelden ze getuigenissen, richtten ze hun blik op de drempels en uitdagingen, voerden ze actie, kwamen ze tot aanbevelingen en zetten ze enkele goede praktijken in de schijnwerpers.

Overlegdag 22/2/2024 over actuele thema's

Op de Overlegdag van 22/2/2024 verzamelde een 30-tal mensen uit onze verenigingen in Vlaanderen en Brussel om ervaringen te delen over actuele thema's. In 4 sessies gingen de deelnemers in gesprek over de bereikbaarheid van jobs, de verplichte inschrijving bij VDAB voor sociale huurders en mensen met leefloon, een evaluatie van Budgetwijzer en vervoersarmoede. Het was een boeiende en levendige dag die ons inzicht geeft in de drempels van verschillende maatregelen en oplossingen die mensen in armoede aanreiken.

Back to Reality gaat voorbij aan de realiteit

Vier op de tien Belgen heeft het moeilijk om financieel rond te komen. Dat is een feit. 176.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning. Dat is de realiteit. Dat mensen in armoede zich het meeste zorgen maken over hun inkomen en huisvesting, blijkt ook uit de signalen die we krijgen uit onze 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Back to Reality gaat echter voorbij aan de realiteit. Astrid en Natalia die even hun luxeleven inruilen voor een maand als ‘alleenstaande’ moeder met een laag inkomen en een auto zonder airco … dat is pure fictie. Het Netwerk tegen Armoede en onze verenigingen vzw T'ANtWOORD in Turnhout en Welzijnsschakel Ommekeer in Erpe-Mere reageerden op sociale media en in de media.

70% van de huishoudens in schulden zijn alleenstaanden of alleenstaande ouders

Op 22/1/2024 kwam het nieuwe vijfjaarlijkse rapport van SAM vzw over huishoudens in schuldhulpverlening uit. Opmerkelijk is dat 70% van de huishoudens in schulden alleenstaanden of alleenstaande ouders zijn. Ook in de armoedestatistieken zien we dat deze groepen extra kwetsbaar zijn. Plotse levensgebeurtenissen, zoals een scheiding, het verlies van werk of ziekte, zijn de belangrijkste redenen dat mensen plotseling financieel niet meer toekomen en in een schuldenspiraal belanden.

Dossier sociale kloof in Vlaanderen

De krant De Morgen publiceerde in de eerste week van december 2023 een dossier over de sociale kloof in Vlaanderen. Dagelijks verschenen artikels en interviews met (armoede-)experts en mensen in een kwetsbare positie. Het dossier belicht verschillende levensdomeinen waar de sociale kloof zich manifesteert, zoals wonen, werk, inkomen, onderwijs, erfenis ... Ook het Netwerk tegen Armoede werkte mee aan het dossier door interviews te geven en kennis uit te wisselen. Hoe groot is de ongelijkheid in Vlaanderen? Waarom wordt de kloof tussen arm en rijk alleen maar groter? Conclusie: we weten exact wat we moeten doen om armoede aan te pakken, maar het gebeurt niet.