Slechte woonkwaliteit zorgt voor ongelijke onderwijskansen en onderwijsachterstelling

Woonzaak, waar het Netwerk tegen Armoede deel van uitmaakt, en een coalitie van leerkrachten, gezondheidszorgprofessionals en werkers in de sociale sector, schrijven gezamenlijk een open brief om de aandacht en actie te vragen voor een urgente kwestie: de impact van kwaliteitsvol wonen op de studies en de algehele ontwikkeling van kinderen en jongeren.

Warm en welvarend Vlaanderen, maar niet voor iedereen?

Het regeerakkoord 2024-2029 van de nieuwe Vlaamse Regering heeft de ambitie om een warm en welvarend Vlaanderen uit te bouwen. Maar geldt dat wel voor iedereen? “We hebben het Vlaamse regeerakkoord gescreend op het vlak van armoedebestrijding voor de prioritaire thema’s werk, inkomen, onderwijs, wonen en vrijetijdsbesteding. We zien helaas een toenemende nadruk op individuele verantwoordelijkheid waarbij er meer en meer voorwaarden komen voor mensen om hun grondrechten te laten gelden. Het regeerakkoord verheft werk en activering terecht tot een cruciale hefboom in de strijd tegen armoede. Maar de sociale bescherming voor wie ziek is of niet kan werken, blijft vaag of onderbelicht”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx. Het Netwerk tegen Armoede nodigt de nieuwe Vlaamse Regering uit om de structurele dialoog met mensen in armoede aan te gaan om armoede écht te herkennen en erkennen. “Samen willen we structurele oplossingen uitwerken om armoede te bestrijden.”

Niet alle leerlingen gelijk aan de start op 2/9

Bij het begin van het nieuwe schooljaar komt helaas niet iedereen gelijk aan de start. Ouders uit een kwetsbaar gezin moeten vaak heel wat drempels overwinnen om hun kinderen volwaardig les te laten volgen. De huidige tendens dat armoede je eigen schuld is, versterkt de ongelijkheid in het onderwijs. Dat blijkt ook uit het voorstel dat op de onderhandelingstafel ligt om de schooltoeslag of sociale toeslag in het Groeipakket af te pakken. Dat gaat volledig voorbij aan de realiteit en dreigt gezinnen nog verder in de put te duwen. Intussen zijn heel wat laptops aan vervanging toe en krijgen ouders de dure rekening gepresenteerd. Gratis schoolmaaltijden zijn geen wonderoplossing voor gezinsarmoede. Algemeen coördinator Heidi Degerickx: “Het nieuwe schooljaar zorgt voor heel wat stress bij ouders in kwetsbare gezinnen, vaak alleenstaande ouders. We roepen de nieuwe Vlaamse Regering op om een kostenbewust schoolbeleid te voeren, een maximumfactuur in het secundair in te voeren en de sociale toeslag en schooltoeslag in het Groeipakket te beschermen.”

Hoge factuur laptops ondermijnt gelijke kansen in het onderwijs

Net voor de start van het schooljaar is het nu alle hens aan dek omdat laptops aan vervanging toe zijn. Blijkbaar is er niet in alle scholen budget voorhanden of is de subsidie van de Vlaamse overheid uitgeput. Het Netwerk tegen Armoede en vzw Krijt hadden het nochtans eind juni al voorspeld in een opiniestuk gepubliceerd door Knack met de vraag “Wordt onderwijs een luxe?”. Het antwoord op die vraag neigt stilaan naar “ja”. We stelden toen reeds dat de schoolfactuur met tot wel 700 euro zou stijgen door de mogelijke verplichting om laptops aan te kopen. Er kwam helaas weinig tot geen reactie op. De heel terechte vraag bij de haalbaarheid van schoolkosten voor gezinnen komt nu helaas opnieuw naar boven. Algemeen coördinator Heidi Degerickx reageerde op de verontrustende berichten in het radionieuws op Radio 1 van 26/8 en in Het Nieuwsblad op 27/8/2024.

Wordt onderwijs een luxe?

Vlaanderen is een van de rijkste regio’s ter wereld. Maar dat betekent niet meteen dat we een uitstekend onderwijssysteem hebben met gelijke kansen voor iedereen. Al te vaak bepaalt de plaats waar je wieg staat je toekomst. Heel wat gezinnen ondervinden dagelijks stress door ontelbare financiële drempels en structurele uitsluiting. Daarom dringt een kostenbewust schoolbeleid zich op. Zo weten ouders waaraan zich te verwachten als de schoolfactuur komt. Aan het eind van dit schooljaar lopen al facturen binnen voor de start van het volgende. Daarom roepen we alle scholen op om deel te nemen aan de Boekencheck in september zodat elke leerling op 1/9 kan starten met het nodige leermateriaal. Elke leerling verdient het recht op kansrijk en betaalbaar onderwijs. Onderwijs is geen luxe!

Gratis schoolmaaltijden zijn onvoldoende hefboom in strijd tegen armoede

Onderwijs kan een belangrijke hefboom zijn om de armoedecirkel te doorbreken. Schoolteams kunnen namelijk echt het verschil maken voor gezinnen in armoede. Leerkrachten en schooladministraties vangen enorm veel signalen op, bijvoorbeeld onbetaalde schoolfacturen, steeds dezelfde leerlingen die niet mee op uitstap gaan of zonder boeken in de klas zitten en huiswerk dat niet gemaakt wordt. Een van de vele signalen die schoolteams opvangen zijn ongezonde lunchboxen op school. Het Netwerk tegen Armoede is van oordeel dat het belangrijk is na te gaan wat er achter de signalen zit. Er gaat namelijk al heel veel aan vooraf vooraleer een ouder de schoolrekening niet betaalt of zijn/haar kind met ongezonde voeding naar school laat gaan. De mogelijkheid tot maaltijden op school biedt een belangrijke kans binnen het algemeen welzijnsbeleid. De positieve effecten voor gezinnen mogen niet onderschat worden, maar de randvoorwaarden ook niet. Maaltijden op school mogen echter niet herleid worden tot armoedebeleid. Daarvoor zijn er structurele maatregelen nodig die gezinnen in staat stellen de armoedecirkel te doorbreken. De 24 speerpunten uit ons memorandum bieden hiertoe een goede start.

Een menswaardig bestaan is geen luxe!

Over exact een week weten we hoe de kaarten zijn geschud van de regionale, federale en Europese verkiezingen. Het Netwerk tegen Armoede volgt op de voet welk effect de verkiezingsuitslagen kunnen hebben op het leven van gezinnen in armoede. Hun rechten staan immers steeds meer onder druk. De koopkracht aan de onderkant van de samenleving is de voorbije maanden gekelderd, dat hebben recente onderzoeken aangetoond. “We lezen hoeraberichten over de dalende armoedecijfers. Helaas is de realiteit dat vandaag nog steeds een half miljoen Vlamingen in armoede leven, waaronder steeds meer kinderen en jongeren. (bron: Statbel) Dat is een zeer zorgwekkende evolutie. Dak- en thuisloosheid wordt een groeiend probleem. Kortom, een menswaardig bestaan is geen luxe, het is een basisrecht. De menselijkheid van een samenleving kunnen we afmeten aan hoe ze met de meest kwetsbare burgers omgaat”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx.

Lancering campagne Onderwijs is geen luxe, het is een basisrecht!

“Onderwijs is geen luxe, het is een basisrecht!” Dat is de centrale boodschap van de campagne van het Netwerk tegen Armoede en de 61 lokale verenigingen voor de Vlaamse verkiezingen van 9 juni. Onderwijs kan een hefboom uit armoede zijn, maar is dat momenteel niet. Voor 1 op 8 kinderen in Vlaanderen die opgroeien in armoede, biedt ons onderwijs niet de kans tot maximale zelfontplooiing.

Armoedebarometer 2024

Decenniumdoelen analyseert elk jaar de armoedecijfers. Veldwerkers, armoedeverenigingen, vrijwilligers van de voedselbanken en mensen in armoede vullen de cijfers aan met verhalen over het leven in armoedesituaties. Vandaag staan we voor een cruciale keuze. Een keuze voor meer of minder gelijkheid, voor meer of minder armoede, voor de erkenning van sociale grondrechten. De nasleep van corona, de energiecrisis, de sociale en economische onzekerheid en de klimaatcrisis verplichten de samenleving te kiezen voor solidariteit en herverdeling, als de enige juiste antwoorden voor een leefbare samenleving. Met deze 17e Armoedebarometer geeft Decenniumdoelen een actualisatie van de armoedecijfers en presenteert ook “twaalf werken voor een moedig beleid” in aanloop van de verkiezingen in juni. Armoede in Vlaanderen stabiliseert 3e jaar op rij. Gericht armoedebeleid kan werken, maar moet versterkt verder gezet worden. Tegelijk dringen fundamentele beleidskeuzes zich op.

Evaluatie vijf jaar Groeipakket: kinderamoedecijfers blijven hardnekkig stabiel

Sinds de invoering van het Groeipakket - de Vlaamse opvolger van de kinderbijslag - vijf jaar geleden krijgen nu al drie keer meer kinderen een sociale toeslag. Dat is een extra tegemoetkoming in de opvoedingskosten voor gezinnen met lagere inkomens. Een mooie groei, maar toch nog altijd niet wat het zou moeten doen: de armoede bestrijden. Algemeen coördinator Heidi Degerickx in het radionieuws op 8/2/2024: "We zien dat ook na de hervorming van de voormalige kinderbijslag naar het huidige Groeipakket de kinderarmoedecijfers hardnekkig stabiel blijven (12,8%)."

Open nieuwjaarsbrief aan de Vlaamse Regering voor 2024

Beste Vlaamse Regering, 2024 wordt een topjaar voor u en de Vlaamse politiek. Een heel jaar campagne voeren, eerst voor de Vlaamse en nadien voor de lokale verkiezingen. U moet wel in topconditie zijn met zo’n druk en belangrijk jaar voor de boeg om Vlaanderen te laten excelleren. Een uitgebreid feestdiner zal daar zeker bij helpen. Helaas is dergelijk feestdiner steeds minder weggelegd voor financieel kwetsbare gezinnen. Met de sprankelende Mateus die u serveert (het Mattheuseffect, weet u wel), geeft u steeds meer aan hen die al veel hebben, en neemt u steeds meer af van hen die sowieso al niet rijkelijk bediend zijn. Ook al denkt u het tegendeel. De ‘tafelschuimers’ moet u niet aan de onderkant van de maatschappij zoeken. Daar troosten ze zich met de kruimels die van uw tafel vallen.

Beste antigifpil tegen armoede is ongelijkheid verkleinen

Op 25/9/2023 heeft minister-president Jan Jambon zijn Septemberverklaring toegelicht in het Vlaams Parlement. “Goed dat de minister-president stelt dat een job een antigifpil is tegen armoede. Helaas stellen wij vast dat een stabiele en lonende job vaak onbereikbaar is voor werkzoekenden in armoede. Eén van de cruciale redenen is dat ouders in armoede amper toegang hebben tot kinderopvang”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx. “Verder dreigt nog een grotere ongelijkheid door de verdieping en verbreding van armoede bij Vlamingen die niet in staat zijn om te werken door ziekte of andere omstandigheden.” Drempels wegnemen naar werk is cruciaal, wat centraal staat in de campagne Werkomlegging rond de Werelddag van Verzet tegen Armoede van 17 oktober.

Lerarenopleiding als fundament voor sterke leraren en kwaliteitsvol onderwijs

Leerkrachten in spé moeten tijdens hun opleiding alle nodige kansen krijgen om te kunnen omgaan met de maatschappelijke en educatieve uitdagingen binnen ons onderwijs. Ook het Netwerk tegen Armoede merkte het afgelopen jaar tijdens vormingen in het hoger onderwijs dat studenten het gevoel hebben dat ze onvoldoende voorbereid aan hun carrière beginnen. We zijn dan ook blij dat we de kans kregen om mee te schrijven aan het advies van de Vlaamse Onderwijsraad rond de lerarenopleiding als fundament om sterke leraren af te leveren. Lees onze belangrijkste vaststellingen en aanbevelingen zijn mee opgenomen in het advies.

Gezocht: gelijke kansen in het onderwijs

Het is een grijze, regenachtige dag voor de start van het nieuwe schooljaar. Niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk. Het Vlaamse onderwijs daalt in internationale onderzoeken, er is een groot lerarentekort, de onderwijskwaliteit staat onder druk … Allemaal elementen die zeker ook niet bijdragen aan de gelijke kansen in het onderwijs. Kinderen en jongeren in kwetsbare positie dreigen hierdoor aan het kortste eind te trekken. “We doen een oproep voor gelijke kansen in het onderwijs, met een kostenbewust beleid, een getrapte maximumfactuur in het secundair en brugfiguren tussen ouders en de school”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx van het Netwerk tegen Armoede. Armoede op school vraagt een gecoördineerde aanpak.

Zomerscholen bereiken gewenste doelgroep niet

Recent ontving het Netwerk tegen Armoede het signaal dat verschillende scholen die een zomerschool aanbieden het moeilijk vinden om kwetsbare leerlingen te bereiken. “Voor ons is het jammer genoeg niet nieuw dat zomerscholen de gewenste doelgroep niet bereiken. Al in 2021 trokken we aan de alarmbel. Het is nog niet tot in alle zomerscholen doorgedrongen hoe belangrijk het is op de hoogte te zijn van de specifieke context en noden van kwetsbare leerlingen”, aldus algemeen coördinator Heidi Degerickx. “We vragen meer dialoog tussen beleid, ouders en scholen.”

24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid in '24

Aan de vooravond van heel belangrijke verkiezingen in 2024 heeft het Netwerk tegen Armoede 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid opgesteld. De eisen en aanbevelingen kwamen tot stand in samenwerking met de 61 lokale verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen. Ze zijn gebaseerd op onze standpunten van de voorbije jaren, die we hebben verdiept via kennisopbouw in de verenigingen en gevoed vanuit de ervaringskennis van mensen in armoede. We gaan met de speerpunten in gesprek met lokale, Vlaamse en federale beleidsmakers.

Tijd voor een kostenbewust onderwijs, nú. Voor de toekomst van onze kinderen.

Elf miljoen euro aan onbetaalde schoolfacturen, dat bracht het gemeenschapsonderwijs aan het licht. Het debat over betaalbaar onderwijs is terug van nooit weggeweest. Het Netwerk tegen Armoede, SAAMO, Welzijnszorg, Levl, de Gezinsbond, vzw Krijt, de Vlaamse Scholierenkoepel en academici Ides Nicaise en Michel Vandenbroeck zetten zich in om gezinnen in armoede en scholen te ondersteunen in de strijd voor betaalbaar onderwijs voor iedereen. Zij verenigen zich in deze open brief om het debat dan ook actueel te houden. Zolang er leerlingen zijn die niet volledig kunnen participeren aan het onderwijsaanbod van onze scholen als gevolg van armoede, is dit een thema dat nooit uit ons bewustzijn mag verdwijnen.

Gelijke onderwijskansen, voor iedereen?

Onbetaalde schoolfacturen: het Netwerk tegen Armoede kent en volgt het thema al 20 jaar en is er in geslaagd om aanzienlijke stappen te zetten in de strijd tegen schulden op school: zo wordt de schooltoeslag ondertussen automatisch toegekend en is er een maximumfactuur in het basisonderwijs. We zijn echter nog ver verwijderd van gelijke onderwijskansen in Vlaanderen. We blijven strijden voor een onderwijs dat álle kinderen de kans geeft hun talenten te ontplooien, oog heeft voor hun noden om zich ten volle te kunnen ontwikkelen en ouders als een volwaardige partner ziet om dit waar te maken.

Dag van de CLB-medewerker

Op 2 februari 2023 is het de Dag van de CLB-medewerker. Voor deze dag willen we de dossiers vanuit onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen rond het CLB nog eens in de spotlights zetten. Niet altijd even recent, maar nog steeds brandend actueel.

Mensen uit armoedeverenigingen gaan in dialoog met minister Lalieux

Op initiatief van BAPN (Belgisch Netwerk Armoedebestrijding) ging federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor armoedebestrijding, op 31 januari 2023 in gesprek met mensen met armoede-ervaring uit Brusselse, Vlaamse en Waalse verenigingen. Ze bespraken de implementatie van het federaal plan tegen armoede en ongelijkheid. Dit plan is essentieel voor de armoedestrijd in België, gezien het richting geeft en de maatregelen omvat voor het beleid op het federaal niveau.

De Robin-pas verlaagt de drempel niet

Uit onderzoek bleek dat de Robin-pas, een initiatief dat moet helpen bij het betalen van de schoolrekening van kwetsbare gezinnen, amper gebruikt wordt. De drempel om zo'n pas aan te vragen en te gebruiken is dan ook hoog. Het Netwerk tegen Armoede reageert.

Taalachterstand koalatest: Geef een podium aan experts

De taalachterstand van onze kleuters blijft de gemoederen beroeren. Uit de koala-taalscreening blijkt dat 14% van de kleuters nood heeft aan extra taalondersteuning en 4% aan een intensieve begeleiding. Die cijfers zijn niet nieuw. Vorig jaar, bij de eerste afname van deze test, bleek dat 15% van de kleuters een taalachterstand voor Nederlands had. Er wordt met de vinger gewezen naar wie de schuldige zou zijn: de ouders, de scholen of de maatschappij. Met het Netwerk tegen Armoede opteren we ervoor om een podium te geven aan experten die met positieve oplossingen komen. Er zijn inspirerende voorbeelden door onze eigen verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen.

Onderwijs en armoede

Er is een groeiende aandacht voor armoede binnen het onderwijs. En terecht, want maar liefst 1 op de 8 Vlamingen wordt in kansarmoede geboren. Leerlingen in een kwetsbare situatie ondervinden meer moeilijkheden op school. Een te hoge boekenfactuur, stress waardoor ze zich moeilijk kunnen concentreren en geen stille plekken om huiswerk te maken zorgen voor slechte punten. Wanneer leerkrachten niet verder kijken dan hun prestaties, komen ze al snel in het watervalsysteem terecht of stoppen ze met school. Hoewel er gesproken wordt over gelijke onderwijskansen, zien we dit niet wanneer de bel gaat. Onderwijs kan armoede niet oplossen, maar wel het verschil maken. Directeurs merken steeds vaker op dat leerlingen met niet aangepaste kledij of ongezonde voeding op school komen. Ze gaan vaak zelf op zoek te gaan naar oplossingen, maar even vaak weten ze niet waar te beginnen, welke maatregelen het verschil maken en hoe ze armoede kunnen herkennen. Het Netwerk tegen Armoede ondersteunt scholen in hun zoektocht naar hoe zij het verschil kunnen maken in de strijd tegen armoede.

Netwerk tegen Armoede en Vlaamse Scholierenkoepel vragen betaalbaar secundair onderwijs

De Vlaamse Scholierenkoepel stelde een adviesrapport op om meer gelijke kansen te creëren in het onderwijs. Een onmiddellijke bevriezing van de schoolkosten, gratis openbaar vervoer en een maximumfactuur zijn enkele standpunten. Het Netwerk tegen Armoede is blij dat er aandacht is voor het recht op onderwijs. Algemeen coördinator Heidi Degerickx gaf in De Ochtend van Radio1 op 21 november een reactie. Op 22 november was Ingrid, ervaringsdeskundigde uit één van onze verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen, te zien op VTM nieuws over de hoge schoolkosten.

Kwaliteitsalliantie voor toegankelijk lesmateriaal

10 oktober 2022 was het Netwerk tegen Armoede aanwezig tijdens de voorstelling van de langverwachte Kwaliteitsalliantie door Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts in Don Bosco in Halle. Het Netwerk tegen Armoede ondertekende - als een van de educatieve partners in het proces - de 12 engagementen en oproepen tot engagementen (acties die op middellange termijn de kwaliteit van de lespraktijk kunnen optimaliseren). Kwaliteit verliest echter haar betekenis wanneer je zonder boeken in de klas moet zitten. Het Netwerk tegen Armoede is dan ook blij dat de educatieve partners in de Kwaliteitsalliantie een oproep doen aan de rechtstreeks verantwoordelijken om ervoor te zorgen dat alle leerlingen op 1 september beschikken over de nodige leermiddelen. We hopen dan ook dat de boekendistributeurs ingaan op deze oproep en mee aan tafel komen zitten.

Iedereen een laptop op school, en toch blijft boekenfactuur even hoog: in elke klas zit leerling die schoolboeken niet kan betalen

De resultaten van de #Boekencheck 2022 zijn binnen en tonen alarmerende cijfers: 5,12% van de gescreende leerlingen zit momenteel zonder boeken in de klas (los van leveringsproblemen). Dit is maar liefst 2,17% meer dan vorig jaar. Laat dit een signaal zijn naar de overheid dat er nog werk is aan gelijke onderwijskansen.

Klaar voor de start op 1/9! Of toch niet helemaal?

Het einde van de vakantie nadert. Op veel plaatsen staan de boekentassen al klaar, geheel volgens de trends voor het nieuwe schooljaar: een fluffy pennenzak, een herbruikbare drinkbus en netjes gekafte boeken (liefst een neutrale kleur met een streepje goud).
Laten we aan de vooravond van het schooljaar 2022-2023 eens stilstaan bij al die leerlingen van wie de boeken nog niet gekaft zijn. Niet omdat ze goud geen mooie kleur vinden of omdat ze hun boeken niet willen kaften, maar simpelweg omdat ze geen boeken hebben. Voor het Netwerk tegen Armoede moeten alle kinderen en jongeren gelijk aan de start kunnen komen.
Knack publiceerde ons standpunt op de website aan de vooravond van de start van het schooljaar op 31/8.

Meer gezinnen maken zich zorgen nu 1 september dichterbij komt

Meer gezinnen maken zich zorgen nu 1 september dichterbij komt. Er is een toenemende trend bij middelbare scholen om de boekenverkoop uit handen te geven. Drie op de vier leerlingen krijgen hun schoolboeken vandaag al rechtstreeks via een commerciële boekenleverancier. Die bedrijven hebben commerciële belangen en hebben geen enkele band met de ouders. Het Netwerk tegen Armoede waarschuwde voor oplopende schoolfacturen in Het Nieuwsblad op 26/8/2022.

Leerachterstand inhalen moet tijdens lessen gebeuren, niet in zomerscholen

Tijd voor twee lange maanden vakantie! Of toch niet? Zomerscholen zijn een blijver volgens minister Weyts. Nieuw dit jaar is dat ook kleuters vanaf 5 jaar welkom zijn. Het Netwerk tegen Armoede hoopt dat de jongeren niet vergeten worden want leerlingen uit het secundair onderwijs worden moeilijker bereikt. Een samenwerking met bestaande initiatieven die voor een brede groep bereikbaar zijn (bv speelpleinwerking), kan hiervoor een oplossing bieden. Deze samenwerking zou ook het recht op vrije tijd kunnen onderstrepen. De organisatie van een zomerschool moet daarnaast een realistische kijk hebben op het inhalen van een leerachterstand. Het vermijden of verbeteren van een leerachterstand moet tijdens de lessen gebeuren. Zeker gezien het feit dat een grote groep leerlingen niet bereikt wordt, kan het niet de bedoeling zijn om zomerscholen te gaan beschouwen als een structurele remediëring.

Steeds meer meisjes thuis van school omdat ze hun maandverband niet meer kunnen betalen

Er dreigt een nieuwe groep ‘armen’ te ontstaan onder jonge meisjes. Armoedeorganisaties en scholen zien steeds meer jongvolwassenen die hun menstruatieproducten niet meer kunnen kopen en daardoor geregeld wegblijven van school.

Wat na de pandemie? Signalen en aanbevelingen na 2 jaar corona

Twee jaar coronacrisis weegt zwaar op de samenleving, op elke mens. Voor mensen die al in armoede leefden of kwetsbaar waren, heeft de crisis er extra zwaar op ingehakt. Van begin 2020 verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Na twee jaar is de crisis helaas nog niet helemaal bezworen. Intussen komen daar de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne bovenop en worden de gevolgen op middellange en langere termijn duidelijk. De structurele problemen die de coronacrisis op scherp stelde verdienen ook structurele oplossingen en maatregelen. De signalenbundel beschrijft de situatie na twee jaar coronacrisis en bevat signalen en ervaringen van mensen in armoede uit de verenigingen, maar ook aanbevelingen rond zeven thema’s: inkomen, sociaal isolement en vrije tijd, communicatie en toegankelijkheid van diensten, zorg en gezondheid, onderwijs, wonen en lokaal sociaal beleid.

Een warme schoolmaaltijd voor elk kind: een goed idee?

Het Netwerk tegen Armoede stelt een grote nood aan betaalbare warme maaltijden op school vast. Die nood is altijd al groot geweest bij kwetsbare gezinnen maar evenzeer bij gezinnen met voltijds werkende ouders. Het gezinsbudget staat alsmaar meer onder druk door de stijgende levensduurte, woon- en energieprijzen, en dat heeft helaas ook gevolgen voor wat er in de brooddoos van de kinderen zit. Door de coronacrisis beslisten scholen tijdelijk warme maaltijden te schrappen. Maar nu het weer mag, kiezen er ineens tientallen voor een definitieve stop. Dat is jammer, want voor kinderen in kansarmoede zijn zulke warme maaltijden noodzakelijk.

Rechten van mensen in armoede steeds meer onder druk

Het Netwerk tegen Armoede blikt jaarlijks terug op de opvallendste ontwikkelingen en trends in de verenigingen waar armen het woord nemen. 33 van de 57 verenigingen in Vlaanderen en Brussel namen deel aan de bevraging over 2021. Het was opnieuw een uitdagend jaar. Ook in 2021 bleven de hulpvragen pieken bij de verenigingen, en die waren al veel hoger in 2020. Voor 2021 zegt nog eens de helft van de respondenten meer hulpvragen te krijgen. De vragen gingen vooral over de coronacrisis, noodhulp, psychische hulpverlening, huisvesting, energie … Gelukkig konden de verenigingen hun deuren terug meer openen en werkten ze ook meer outreachend. Mensen in armoede maakten zich het meeste zorgen over hun huisvesting, energiefactuur, gebrek aan inkomen, eenzaamheid en bereikbaarheid van (online) diensten.

Nieuw coronabeleid wordt aanslag op portemonnee

Door de versoepelde quarantaineregels met meer zelftesten zullen mensen dieper in de buidel moeten tasten. In Vlaanderen leeft 1 op de 10 in armoede. Voor mensen in armoede is elke euro die ze extra moeten uitgeven een euro te veel, ook al betalen mensen met een verhoogde tegemoetkoming maar 1 euro voor een zelftest. Heidi Degerickx, coördinator van het Netwerk tegen Armoede, reageert in Het Nieuwsblad en De Standaard van 6/1/2022.

Koningin Mathilde ontmoet het Brugfigurenproject op Sinterklaasdag

Zoals ieder jaar vieren vele gezinnen In België op 6 december Sinterklaas. Voor gezinnen die in armoede leven, is dit echter vaak een moeilijke en stresserende dag. Zij hebben immers niet de middelen om hun kinderen op deze dag extra te verwennen. Zij willen niets liever dan dat hun kinderen zich op deze dag niet uitgesloten voelen en dat ze net zoals de andere kinderen niet vergeten werden door de Sint. Dit is jammer genoeg niet altijd mogelijk.
Daarom ging Koningin Mathilde vandaag, samen met UNICEF België en de regionale netwerken tegen armoede verenigd in het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN), in gesprek met families en jongeren in armoede. In navolging van dit bezoek roepen BAPN en UNICEF België beleidsmakers op om structurele oplossingen te bieden voor de hoge kinder- en gezinsarmoede in ons land.
(foto: UNICEF België)

Buitenschoolse Opvang en Activiteiten als sterke schakel van geïntegreerd lokaal beleid

Het Vlaams Netwerk tegen Armoede, LEVL, de Gezinsbond en Demos hebben een gezamenlijks adviesnota uitgewerkt waar ze lokale besturen en hun partners willen aanmoedigen om buitenschoolse kinderopvang in te zetten als armoedebestrijder. Het nieuwe Decreet op de Buitenschoolse Opvang en Activiteiten (BOA) biedt lokaal kansen om bestaande (en nieuwe) activiteiten en diensten beter op mekaar af te stemmen in functie van optimale ontwikkelingskansen van kinderen en met extra aandacht voor kwetsbare kinderen. De strijd tegen gezinsarmoede lukt het best wanneer BOA een sterk onderdeel vormt van een geïntegreerde werking die de verbinding maakt tussen verschillende levensdomeinen zoals welzijn, werk/inkomen, gezin, vrije tijd, onderwijs en wonen. In de adviesnota, geïnspireerd op praktijken van Verenigingen Waar armen het Woord Nemen en andere basiswerkingen, stellen ze aan de lokale besturen en lokale aanbieders voor om een aantal belangrijke ambities na te streven ter realisatie van zo’n geïntegreerde aanpak voor kwetsbare kinderen en gezinnen.

Acties van armoedenetwerken op 17 oktober over heel het land vragen aandacht voor groeiende armoedeproblematiek

Op 17 oktober, de Werelddag van Verzet tegen Armoede, stellen de regionale netwerken
armoedebestrijding verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) het onrecht aan de kaak dat armoede nog steeds is Volgens de laatste armoedecijfers leven in België maar liefst bijna 2 miljoen mensen in armoede of lopen zij een zeer groot armoederisico (18.9% van de ganse bevolking). Dit cijfer houdt nog geen rekening met de impact van de coronacrisis en de overstromingen in juli. Deze crisissen hebben net mensen in armoede het hardst getroffen. De grootste oversterfte door het coronavirus was bij mensen in armoede. Werknemers in precaire jobs waren het minst goed beschermd door de sociale zekerheid, door de grote stijging van de uitgaven voor basisgoederen (voeding, elektriciteit, gas,…) raakten vooral zij in de problemen om hun facturen en huur te betalen. De overstromingen hebben vooral lelijk huisgehouden in de wijken waar mensen in armoede leven. Dit hoeft ons niet te verbazen. Zij wonen immers in goedkope huurhuizen die vaak in minder goede staat zijn en zich bevinden in de wijken die het minst goed gelegen zijn.

Luister ook naar oplossingen van mensen in armoede

Algemeen coördinator Heidi Degerickx en ervaringsdeskundige Cindy Van Geldorp pleiten in Apache voor meer maatschappelijke participatie van mensen in armoede aan de vooravond van de Werelddag tegen Armoede op 17 oktober. Ze pleiten ervoor dat mensen hun stem meer kunnen laten horen. Mensen in armoede kunnen zelf ook mee nadenken over oplossingen voor de problemen waarmee ze te maken hebben.

Teken samen met mensen in armoede de krijtlijnen uit. Maak ruimte voor échte participatie

De Werelddag van Verzet tegen Armoede vindt jaarlijks plaats op 17 oktober. Het is dé gelegenheid bij uitstek om wereldwijd de armoedeproblematiek onder de aandacht te brengen. Het Netwerk tegen Armoede koos dit jaar het ‘recht op maatschappelijke participatie’ als centraal thema. Mensen in armoede hebben vaak met uitsluiting te maken. Dat is tijdens de coronacrisis nog meer op scherp gesteld doordat afstandsonderwijs vaak niet lukte, door een krappe behuizing tijdens de lockdown, door hogere prijzen voor basisproducten ... Mensen in armoede willen gewoon mens kunnen zijn, ze willen graag ergens deel van uitmaken, zichzelf kunnen zijn en ontwikkelen … kortom deel uitmaken van de samenleving. Ze willen gezien en gehoord worden en de armoedecirkel doorbreken.
Het Netwerk tegen Armoede lanceerde de campagne rond 17/10 op maandag 11/10/2021.

Investeren in armoedebestrijding is investeren in welzijn én welvaart

In zijn Septemberverklaring sprak minister-president Jan Jambon over investeringen in welvaart om welzijn te bevorderen. Het Netwerk tegen Armoede mist de ambitie van de Vlaamse Regering om echt het verschil te maken op het vlak van armoedebestrijding en draait het graag om: investeer in welzijn en geef meteen ook een boost aan onze welvaart. Elke euro besteed aan mensen in armoede verhoogt hun koopkracht en draagt bij aan onze welvaart.

Boekencheck: drie procent leerlingen secundair heeft geen schoolboeken aan begin schooljaar

Uit Boekencheck van Krijt vzw blijkt dat drie procent van leerlingen in secundair onderwijs geen schoolboeken heeft wegens armoede. Het blijkt ook dat scholen een verschil kunnen maken. Dat staat in De Morgen van 24/9/2021.

Zorg voor betere voorwaarden voor schoolboeken kwetsbare leerlingen

‘Als je op een zwarte lijst staat, krijg je je schoolboeken niet. We roepen al jaren om het systeem te veran­deren, en onderhandelen over betere voorwaarden voor kwetsbare ouders. Maar er is geen interesse om daar iets aan te doen’, aldus Colette Victor van vzw Krijt in De Standaard van 22/9/2021.

Schaf warme maaltijden in scholen niet zomaar af

Door de coronacrisis beslisten scholen tijdelijk warme maaltijden te schrappen. Maar nu het weer mag, kiezen er ineens tientallen voor een definitieve stop. Jammer, vinden experts, want zo’n middagmaal is net dé manier om de gezondheid en gelijkheid te bevorderen.

Schoolkeuze is pas echt vrij als iedereen een geïnformeerde keuze kan maken

'Deze zomer was al nat en koud. Vanaf schooljaar 2023-2024 lopen kwetsbare leerlingen nog meer risico in de kou te blijven staan', schrijven Netwerk tegen Armoede, Welzijnszorg vzw, LEVL, Samenlevingsopbouw en Ides Nicaise van HIVA.

Zomerscholen dienen niet om alles op te lossen wat tijdens een schooljaar niet gelukt is!

In mei 2021 werkte het Netwerk tegen Armoede mee aan een webinar van Welzijnszorg over zomerscholen. We pleitten onder meer voor een aantrekkelijk aanbod van activiteiten, een niet-schoolse veilige setting, op basis van vrijwillige deelname, en een laagdrempelige organisatie. Zomerscholen dienen niet om alles op te lossen wat tijdens een schooljaar niet gelukt is!

Signalenbundel 2.0 - Corona één jaar later

Van bij het begin van de coronacrisis verzamelde het Netwerk tegen Armoede signalen en getuigenissen over de impact op het leven van mensen in armoede. Wat is de stand van zaken één jaar na de uitbraak van het virus? We vroegen het via de 58 verenigingen waar armen het woord nemen, Welzijnsschakels en ATD Vierde Wereld. De organisaties moesten noodgedwongen hun dagelijkse werking aanpassen. Ze gingen aan de slag met alternatieven om mensen in armoede te blijven bereiken en ondersteunen. De signalen en ervaringen zijn nu verzameld in de Signalenbundel 2.0.

Nieuw Vlaams Actieplan Armoedebestrijding gemiste kans voor effectieve en structurele aanpak van armoede

De Vlaamse Regering heeft op 25 september 2020 het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024 (VAPA) goedgekeurd. Het Netwerk tegen Armoede is tevreden dat er werk is gemaakt van een VAPA, ondanks de coronacrisis. In volle crisis mensen in armoede betrekken is geen evidente opgave maar doet geen afbreuk aan het belang van een participatief beleid. “Dit actieplan stelt  teleur: er is weinig te merken van structurele maatregelen die een reëel verschil kunnen maken”, aldus waarnemend algemeen coördinator Nicolas Van Praet. “Omgekeerd valt in tal van acties de nadruk op de individuele verantwoordelijkheid van mensen op. We willen nu al aangeven dat er méér zal nodig zijn voor een VAPA dat die naam waardig is.” 

Hoge schoolkosten horen geen #StreepDoorJeRekening te zijn

Eén op vijf jongeren in Vlaanderen groeit op in armoede, met een inkomen van minder dan 60% van het mediaaninkomen. Scholen en leraren proberen om jongeren een goede opleiding te geven met altijd maar minder middelen en tijd. Toch zijn leerlingen vaak het kind van de rekening. De Corona-periode heeft bij veel ouders en opvoeders hard gewogen Deze periode heeft ook gezorgd voor geldproblemen bij veel mensen. Het verlagen van de schoolkosten in het secundair onderwijs is daarom nog belangrijker dan ervoor. Tijd voor actie!

Gezinnen in armoede dreigen kopje onder te gaan in coronacrisis

Samen met andere armoedeorganisaties trekken wij al van bij het begin van de coronacrisis aan de alarmbel over de nefaste impact op kwetsbare gezinnen. Niet alleen (tijdelijk) werkzoekenden komen in de problemen. Voor mensen met een uitkering onder de armoedegrens is het leven flink duurder geworden. Het afstandsleren doet kinderen in armoede massaal afhaken, ondanks de inspanningen die heel wat scholen aan de dag legden. De alarmerende signalen die wij daarover aan het beleid overmaakten, werden aanvankelijk niet gehoord. Het beleid lanceerde wel een reeks noodmaatregelen om de ergste nood te lenigen, maar dat belette niet dat gezinnen zwaar in de problemen kwamen. Nu lijkt er toch een kentering in de maak. Of dat hopen we toch.

Laptopproject voor afstandsonderwijs mag geen financiële drempels opleggen

Netwerk tegen Armoede kreeg tal van signalen binnen van gezinnen die een 'gratis' laptop aangeboden kregen zodat hun kinderen afstandsonderwijs mee kunnen volgen. Gratis blijkt in dit geval nogal relatief te zijn, want sommige scholen geven met de laptop meteen een 'bruikleenovereenkosmst' mee met fikse schadevergoedingen als er iets zou mislopen. Onaanvaardbaar, want de scholen krijgen de laptops zelf kostenloos ter beschikking en zouden op die manier dus een schadevergoeding vragen voor laptops waar ze zelf geen cent aan uitgegeven hebben.

Armoedeorganisaties vragen prioriteit voor leerlingen met leerachterstand bij heropstart scholen

Armoedeorganisaties (Netwerk tegen Armoede, Uit de Marge, Welzijnszorg, Welzijnsschakels, ATD Vierde Wereld, Samenlevingsopbouw), samen met Vluchtelingenwerk Vlaanderen, reageren verbijsterd op verklaringen van de minister in het Vlaams Parlement. Afstandsleren is lang niet het succesverhaal dat minister Weyts er nu van probeert te maken. Wij vragen dringend dat bij de heropstart van scholen prioriteit gegeven wordt aan kwetsbare leerlingen. Anders dreigen duizenden leerlingen definitief af te haken.

Start niet met pre-teaching als een pak leerlingen uit de boot dreigt te vallen

Pre-teaching dreigt voor een pak leerlingen uit te draaien op een mislukking. 10.000 laptops zouden er tegen maandag verdeeld worden onder kwetsbare gezinnen. In het beste geval zullen ze pas over enkele weken op hun bestemming zijn. Bovendien geven scholen zelf aan dat er voor het secundair onderwijs alleen al minstens 18.500 moeten zijn om alle noden te lenigen. Voor Netwerk tegen Armoede is het duidelijk. Scholen noch gezinnen zijn klaar voor pre-teaching. En de gezinnen in armoede, vluchtelingen, jongeren in kwetsbare situaties… al helemaal niet. En laat dat nu net de groep zijn, de leerlingen met zogenaamde ‘lage sociaal-economische status’ (SES), die in ‘normale’ omstandigheden al het grootste slachtoffer is van de ongelijkheid in ons onderwijs. Daarom pleiten wij samen met de andere armoedeorganisaties voor uitstel van pre-teaching via afstandsonderwijs en de uitrol van alternatieven, zoals gericht lesaanbod op school voor kleinere groepen leerlingen.

Geef kwetsbare leerlingen na de paasvakantie ondersteuning op school

Als de scholen ook na de paasvakantie dicht blijven, dreigt de onderwijskloof tussen leerlingen onoverbrugbaar te worden. Zeker als er ondertussen ook nieuwe leerstof aangereikt wordt. Daarom pleiten Netwerk tegen Armoede, Welzijnszorg, Welzijnsschakels, ATD Vierde Wereld en Samenlevingsopbouw voor maximale ondersteuning op de school zelf voor leerlingen die dat nodig hebben.

Gelijke onderwijskansen bij coronamaatregelen

Door de Coronamaatregelen worden scholen plots met bijzonder veel uitdagingen geconfronteerd. Natuurlijk moeten eindtermen of diploma’s niet op 3 weken behaald worden. Een opschorting van lessen is voor de slaagkansen van de meeste leerlingen daarom ook geen catastrofe. Maar denken we ook nu aan gezinnen in armoede? Zodat de ongelijkheidskloof niet nog groter wordt?
We zien alvast allerlei mooie initiatieven ontstaan in en rond scholen, op vlak van internetabonnementen, beleid… Die goede praktijken proberen we te bundelen ter inspiratie.

Vooroordelen vergroten onderwijskloof

Vooroordelen duwen kansarme leerlingen vaak ten onrechte in TSO- of BSO-richtingen, terwijl hun capaciteiten daar niet altijd bij aansluiten. Dat blijkt uit onderzoek van de VUB. Het is jammer dat de minister van Onderwijs die realiteit niet wil onderkennen. Guy Malfait van onze landelijke vereniging ATD Vierde Wereld schreef een reactie.

Spots op gelijke onderwijskansen

De Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) boog zich, op vraag van de vorige minister van Onderwijs (Hilde Crevits) over de vraag: hoe komen we tot een krachtig beleid voor gelijke onderwijskansen (GOK-beleid)? Het GOK-decreet bestaat al bijna 20 jaar, maar toch blijft de ongelijkheidskloof in ons onderwijs groot. Wat is er nodig om hier de langverwachte en broodnodige stappen vooruit te zetten?

Maak je sterk tegen armoede op school

Een grote groep leerlingen uit gezinnen met laag inkomen ziet zijn onderwijskansen beperkt door financiële tekorten. Hun ouders hebben moeite om de schoolfactuur te betalen. Zelf voelen ze zich vaak uitgesloten: omdat ze niet de richting kunnen volgen waar hun talent en passie ligt, omdat ze soms moeten afhaken voor schooluitstappen of omdat ze het schooljaar moeten starten zonder het nodige lesmateriaal. De financiële en sociale drempels duiken voortdurend op in de klas en dat is onaanvaardbaar. Daarom werkten mensen in armoede zelf een handleiding uit over hoe een school de kosten binnen de perken kan houden én hoe je als directie en leerkrachtenteam op een open en respectvolle manier met kwetsbare gezinnen kunt communiceren.

Mo*Talk: Hoe dichten we de onderwijskloof

Op 4 december was collega Nele Schroyen te gast bij deBuren voor een MO*talk over onderwijsongelijkheid. Ook te gast waren de Nederlandse onderzoeksjournaliste Anja Vink en Open-VLD politica Sihame El Kaouakibi. Gespreksleider Gie Goris leidde het thema in, dat niet toevallig brandend actueel was; de PISA-resultaten (een onderzoek dat om de drie jaar peilt naar de vaardigheden van 15-jarigen) waren immers hét nieuws van de dag – en die waren opnieuw niet fraai, vooral als we kijken naar de link tussen sociaal-economische status en prestaties.

Commissie geeft duidelijke richtlijnen voor samenwerking tussen scholen en boekenleveranciers

Na een klacht van het Netwerk tegen Armoede heeft de Commissie Zorgvuldig Bestuur duidelijke richtlijnen uitgevaardigd voor de samenwerking tussen scholen en boekenleveranciers. Die moeten er voor zorgen dat geen enkel kind het schooljaar moet starten zonder de nodige boeken en het nodige schoolmateriaal, ongeacht de financiële situatie van de ouders.

Indra, alleenstaande moeder van drie: "Schoolkosten bezorgen mij soms slapeloze nachten

“Ik lig er soms nachten wakker van, van die schoolfacturen.” Dat zegt Indra uit Erpe-Mere, werkende alleenstaande moeder van drie kinderen. “Het zijn natuurlijk niet de enige facturen die ik op mijn bord krijg, maar het zijn wel de facturen die je absoluut niet wil laten liggen. Je kinderen gaan toch voor?”

Jongeren doen voorstellen voor toegankelijker CLB

Jongeren in armoede kijken niet alleen aan tegen hoe schoolkosten. Ze ondervinden nog heel wat andere drempels. Ze voelen zich vaak slecht op school, worden sociaal geïsoleerd en zijn vaker dan gemiddeld het slachtoffer van pestgedrag. Normaal gezien zou je dan bij het CLB van je school terecht moeten kunnen. “Maar vaak botsen jongeren ook daar op een muur”, zegt Jurgen van JongGentinActie, de jongerenwerking van onze drie Gentse verenigingen waar armen het woord nemen (Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen, De Zuidpoort en Sivi).

Katja, moeder van twee: "Tweedehandsboeken staan in een verborgen hoekje op de site

Katja heeft twee kinderen. Haar oudste dochter Mandy zet nu haar eerste stappen in het middelbaar onderwijs. “Ze wil dierenverzorging doen. Voor de schoolboeken heb ik alvast een factuur gekregen van €133,80, exclusief turnkleren en overall. En welke bijkomende kosten er tijdens het schooljaar nog gaan bijkomen, daar heb ik het raden naar. Wat ik wel al weet, is dat ik vier facturen per schooljaar mag verwachten. Ik ben nu al begonnen met geld opzij zetten. Ik wil niet voor onaangename verrassingen komen te staan.”

Rasha, brugfiguur: "Ouders moeten voor 1 september weten wat een schooljaar hen zal kosten

“Je houdt het niet voor mogelijk hoeveel kopbrekens de schoolfactuur gezinnen bezorgt. En niet alleen de kosten op zich, die inderdaad vaak te hoog zijn om in één keer te betalen, maar ook de onduidelijkheid over wat men wanneer moet betalen. Een school zou toch voor 1 september aan ouders moeten kunnen vertellen wat een schooljaar hen zal kosten. Dat zou al veel stress en onzekerheid wegnemen. Maar dan nog blijft de betaalbaarheid een groot probleem.”

Sofie Vercoutere, directrice Atheneum Gentbrugge: "Maximumfactuur krijgt veel steun bij ouders, met of zonder financiële problemen

Waar in de politiek de dooddoeners vaak vooraf al klaar liggen om een maximumfactuur in het secundair onderwijs af te schieten, passen ze die in het Atheneum van Gentbrugge al jaren toe. “Mijn voorganger heeft die ingevoerd”, legt directrice Sofie Vercoutere uit. “Maar ik steun ze volmondig. We hebben hier wel wat leerlingen uit gezinnen die het niet breed hebben, maar zij moeten en zullen aan alle activiteiten meedoen, binnen- en buitenschools. En wij staan er ook op dat elke leerling van bij het begin van het schooljaar over alle lesmateriaal beschikt. Dat lukt, en wij hebben maar weinig onbetaalde facturen. Net dankzij de maximumfactuur. Die daagt ons uit om creatief te zijn.”

Het ideale CLB volgens Netwerk tegen Armoede

Op basis van recente dossiers van vier verenigingen waar armen het woord nemen en het overleg onderwijs van het Netwerk tegen Armoede ontstaan de contouren van een ideaal CLB.

De vier dossiers zijn :

• ‘Dossier CLB: Van wantrouwen naar dialoog.’ Van Recht-Op, Anwterpen (2009).
• ‘Ouder, je bent het en blijft het. Onderwijs en ouderbetrokkenheid : aanzet tot
  praktijk voor scholen, brugfiguren, CLB en gezinsbetrokken welzijnsdiensten.’ Van De
  Zuidpoort, Gent (2009).
• ‘Ouders in armoede en het CLB. Een andere kijk.’ Van Vierdewereldgroep Mensen
  voor mensen, Aalst (2014).
• ‘Kansarmoede en Onderwijs. Beleidsdossier : Sociale dienst of Cel
  Schoolmaatschappelijk werk.’ Van Vrienden van het Huizeke, Brussel (2014).

Uit de dossiers en het overleg blijkt dat ouders in armoede het CLB een centralere rol willen geven, als brug tussen leerlingen, ouders en leerkrachten/directies. Een 15-tal aandachtspunten onderstrepen dit ideaal.

Download hier het dossier van Netwerk tegen Armoede.

Leerkansen: formeel en informeel leren als hefboom in verenigingen waar armen het woord nemen en welzijnsschakels

In het voorjaar 2007 hebben verenigingen waar armen het woord nemen de samenwerking met de Centra voor Basiseducatie (CBE) bediscussieerd. Dit resulteerde in een oplijsting van de drempels die mensen in armoede ervaren om naar de CBE te stappen, maar ook drempels die het moeilijk maken om lessen te blijven volgen. In het najaar 2007 is op basis van deze lijst een dialoog aangegaan met de CBE: per drempel werd bekeken “wie” daaraan “wat” kan doen. Wat kan een vereniging waar armen het woord nemen doen? Wat kunnen de CBE doen? Maar ook wat kan de minister van Onderwijs doen?

Ouders in armoede en het CLB. Een andere kijk.

Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen uit Aalst stelde vast dat veel kwetsbare ouders moeilijk tot een positief contact kwamen met het CLB. De ouders uit de werkgroep onderwijs gingen hierrond aan de slag. Wat zijn de drempels richting CLB? Waar loopt het fout? Hoe kun je als CLB een vertrouwensband opbouwen met leerlingen en ouders? Het werd een handleiding met 40 concrete tips over hoe het ideale CLB zou kunnen werken.

Download hier het dossier.

Onderwijs en werk voor iedereen? Jongeren zien het zo

Hoe realiseer je gelijke onderwijskansen voor elke jongere en hoe zorg je dat ze ook na de schoolbanken hun toekomst kunnen waarmaken? Het is een vraag die al vaak beantwoord is, maar zelden door eerst naar de jongeren zelf te luisteren. De jongerenwerking van Recht-Op ging met dit thema aan de slag en kwam terug met concrete antwoorden. Op een druk bijgewoonde conferentie gingen de jongeren hierover in gesprek, samen met Unicef België, Uit De Marge, Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad, Réseau wallon de lutte contre la pauvreté, Vormen en Stampmedia.

Charter tussen scholen en verenigingen in Aalst voor gelijke onderwijskansen

Kansarmoede mag niet leiden tot uitsluiting van kinderen op school. Gelijke onderwijskansen vormen een noodzakelijke, maar complexe uitdaging die op veel domeinen tegelijk moet gerealiseerd worden. Daarom sloten scholen, stadsdiensten en armoedeverenigingen, waaronder Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen, in Aalst een charter. Dat moet helpen om naar elkaar toe te groeien en de wederzijdse drempels en vooroordelen weg te werken.

Dossier CLB: Van wantrouwen naar dialoog

De relatie tussen CLB en kwetsbare gezinnen gaat niet altijd over rozen. Er is vaak sprake van wederzijds onbegrip. Ouders hebben soms het gevoel niet gehoord te worden of moeilijk toegang te vinden. CLB-medewerkers zoeken naar manieren om kwetsbare gezinnen op een constructieve en productieve manier te bereiken. Recht-Op ging de uitdaging aan, ging met een aantal ouders én CLB-medewerkers rond de tafel te zitten en werkte op basis van die uiteenlopende ervaringen een dossier met aanbevelingen uit.

Ouder, je bent en je blijft het: over onderwijsdrempels voor ouders wiens kinderen elders opgroeien

Ouders bij wie de kinderen niet thuis opgroeien, hebben het bijzonder moeilijk om hun rol als ‘echte’ ouder in de samenwerking met de school van hun kinderen te verkrijgen. Wij denken aan ouders van geplaatste kinderen, maar ook aan partners die niet het hoederecht hebben en hun kinderen heel weinig zien. Er zijn veel extra drempels, zowel in de beleving van de ouders zelf, als van de leerkrachten, directeuren en andere onderwijsmensen die met deze kinderen te maken hebben. Onze Gentse vereniging De Zuidpoort ging hierover in gesprek met verschillende lokale onderwijspartners.

Netwerk tegen Armoede op stage in het Vlaams Parlement

Op 5 en 13/12/2023 waren we met een aantal beleidscollega's te gast in het Vlaams Parlement om kennis te maken met een aantal parlementsleden en de werking van het parlement. We wisselden uit over thema's die een link hebben met armoede. Armoede manifesteert zich vaak op verschillende levensdomeinen tegelijk en komt nooit alleen. Daarom is het belangrijk om ook beleidsmakers op die verschillende domeinen inzicht te geven om armoede structureel aan te pakken. Het waren twee inspirerende dagen met een aantal interessante debatten, zoals over de digitalisering van het statiegeld of de basisbereikbaarheid van het openbaar vervoer van De Lijn. We legden er ook onze 24 speerpunten voor een structureel armoedebeleid voor uit ons memorandum voor de verkiezingen 2024.